За да се намали ризикот од прв мозочен удар, жените мора да земат предвид повеќе од вообичаените превентивни мерки како што правилната исхрана, редовната физичка активност и откажувањето од пушење.
Исто така, важно е да се обрне внимание на родовите специфични фактори на ризик, вклучувајќи користење на орални контрацептиви, компликации за време на бременоста и времето на влегување во менопауза.
Ова е клучната порака во ажурираните насоки од Американското здружение за срце (АHА), кои за прв пат истакнуваат фактори на ризик од мозочен удар кои се однесуваат исклучиво на луѓе кои користат апчиња за контрацепција, имаат матка, забремениле, минуваат низ менопауза или добиваат одредени медицински третмани на афирмација на полот.
Д-р Шерил Бушнел, главен автор на упатствата и професор по неврологија на Медицинскиот факултет на Универзитетот Вејк Форест, изјавила за Everyday Health дека спречувањето на првиот мозочен удар – познат како примарна превенција – е најефективниот начин за намалување на бројот на мозочни удари и смртни случаи поврзани со мозочен удар.
Таа посочила дека некои популации се изложени на поголем ризик поради генетиката, начинот на живот, биолошките фактори или социјалните детерминанти на здравјето, но тие често не се подложени на соодветно тестирање за да се идентификува нивниот ризик.
Многу од овие родови специфични фактори на ризик за прв мозочен удар може да се појават кај младите луѓе. Д-р Џошуа Вили, професор по неврологија на Универзитетот Колумбија, истакнал дека оралните контрацептиви и компликациите за време на бременоста се значајни придонесувачи за ризикот од мозочен удар кај младите жени.
Со оглед на големиот број млади жени кои користат контрацепција или планираат бременост, важно е да се имаат насоки кои се однесуваат на оваа група, бидејќи тие досега не биле конкретно обработени.
Еве пет клучни фактори на ризик кои жените треба да ги знаат.
Орални контрацептиви
Жените кои користат орални контрацептиви со висок естроген имаат двојно поголема веројатност да доживеат мозочен удар подоцна во животот во споредба со оние кои користат апчиња со мала доза или без естроген.
На жените со други фактори на ризик за мозочен удар, како што се возраст над 35 години, висок крвен притисок или пушење, им се советува да користат само прогестин или нехормонални контрацептиви.
Компликации за време на бременоста
Бременоста носи единствени ризици од мозочен удар.
Состојбите како гестациска хипертензија, прееклампсија и висок крвен притисок по породувањето може да го зголемат ризикот од мозочен удар, не само додека се присутни овие состојби, туку и по бременоста.
Правилното следење и третман на крвниот притисок за време на бременоста може да го намали овој ризик. Компликациите како што се гестациски дијабетес, плацентарна абрупција и предвремено раѓање се исто така поврзани со поголем ризик од прв мозочен удар.
Управувањето со нивото на шеќер во крвта и лекувањето на други здравствени проблеми за време на бременоста се од клучно значење.
Ендометриоза
Ендометриозата, состојба во која ткивото кое нормално расте во внатрешноста на матката расте надвор од неа, е поврзано со до 34% поголем ризик од мозочен удар.
Менопауза
Времето на менопаузата и сериозноста на симптомите исто така може да укажуваат на ризик од мозочен удар.
Жените кои влегуваат во менопауза пред 45-годишна возраст или доживуваат тешки симптоми како што се топли бранови и ноќно потење се изложени на зголемен ризик.
Исто така, хормонската терапија што се користи за управување со симптомите на менопаузата може да го зголеми ризикот од прв мозочен удар кај жени постари од 60 години или кај оние кои користат хормонска терапија повеќе од 10 години по менопаузата.
Естрогенска терапија за афирмација на полот
Транс жените кои земаат естроген како дел од медицинскиот третман за афирмација на полот може да имаат зголемен ризик од мозочен удар, иако постојат ограничени податоци за јасно да се покаже степенот на овој ризик.
Насоките сугерираат дека овие лица ги следат општите стратегии за превенција од мозочен удар, како што се избегнување пушење и следење на крвниот притисок преку скрининг и третман.
Други упатства
Упатствата, исто така, ги советуваат луѓето кои се со прекумерна тежина или дебели и имаат дијабетес тип 2 да размислат за третман со нови лекови GLP-1 како семаглутид, кои промовираат драстично губење на тежината и го намалуваат шеќерот во крвта, двата фактори на ризик за прв мозочен удар.
Дополнително, насоките ја нагласуваат улогата на социјалните детерминанти на здравјето, како што се образованието, приходите и пристапот до здравствена заштита, во обликувањето на ризикот од мозочен удар. Разбирањето на сите овие фактори, заедно со ризиците специфични за полот, може да им помогне на жените да донесат информирани одлуки во текот на нивниот живот за да управуваат со ризикот.