Децата тргнаа на училиште и интернет просторот се наполни со фотографии од малите манекени дотерани баш како за на модна ревија. И така е секоја година.
Токму на оваа тема е текстот на Тарја Митровиќ, авторка на блогот „Моја Финска“, објавен во 2014 година, каде што таа опишува како родителите во Финска ги подготвуваат своите деца за почетокот на учебната година и ги споредува со родителите од Србија и регионот. Се разбира, истата споредба важи и за Македонија.
„Иако разбирам дека родителите во Србија имаат многу финансиски трошоци за „бесплатно образование“, мислам дека многумина креваат непотребна тензија во куќата, грижејќи се за помалку важни, но и неважни работи. Купување скапи работи, брендирани патики, најубави италијански тетратки кои чинат 5 пати поскапо од купените во супермаркетите, чанти кои светат, а кои чинат како да се чанти што зборуваат… нови брендирани гардероби… сѐ само за нивните деца да не се облечени полошо од другите, навистина е трка која е осудена на пропаст и има лоша порака.
Децата во таа конфузна ситуација, наместо да сфатат дека одат на училиште за да научат многу убави и корисни работи, погрешно сфаќаат дека во училиште мора да бидат модерни и со подобра опрема од другите, за да бидат важни, забележани и прифатени.
Едни го прават ова од помодарство, а други затоа што не сакаат нивните деца да бидат скромно облечени и да имаат поскромна опрема од другите, па да гледаат со копнеж во опремата на другите деца… и така , играта никогаш не завршува.
Научете го детето да биде среќно со мали нешта
Наместо тоа, советува Митровиќ, воспитувајте го вашето дете во духот на нематеријалните вредности уште од најмала возраст, со многу љубов, научете го да биде среќно со мали нешта, а и вие бидете такви за да не потпаднете под влијание на глобалното модно лудило. …
Таа прашува зошто, на пример, финските родители, кои како и сите други во светот, ги сакаат своите деца, таа љубов не ја покажуваат со купување скапи работи, без смисла и цел. Иако Финците се многу побогата нација од сите народи на Балканот, тие не ги испраќаат своите деца на училиште во модерна облека, во која не смеат ниту да играат, бидејќи можат да ја скинат или да се извалкаат, во која не може да трчаат низ дворот и да се превртуваат по тревата… туку нивната облека е удобна, скромна и погодна за деца.
Финците не сакаат да се расфрлаат, па децата во тој период често добиваат половна облека, бидејќи брзо ја надраснуваат, а и затоа што во тој период многу си играат, се дружат во природа, па најважно им е облеката да биде таква што во неа ќе се чувствуваат удобно. Продавниците „од втора рака“ (second hand) се вистинскиот избор, а таму можете да купите многу работи. До полуматура Финците на децата не им купуваат нова и скапа облека, освен можеби многу ретко и тоа е толку нормално.
Се чини дека денес стана правило сиромашните нации да се натпреваруваат да купат најскапа облека, додека Финците се едноставно оперирани од тоа, барем не во период кога тоа нема смисла. Иако родителите во Финска немаат никакви трошоци поврзани со образованието на децата, екскурзиите, ужината, бидејќи сето тоа го плаќа државата, сепак не се расфрлаат со пари и се многу рационални. Децата и на најмала училишна возраст остануваат сами дома, одат на училиште сами или со другарите и воопшто, тие се многу понезависни од децата кај нас.
Како да ги научите да бидат одговорни и независни?
Наместо заради заедничко добро, родителите уште од најраните години да ги учат своите деца на сè што ќе им помогне да станат одговорни и независни, кај нас се прави спротивното. Финците уште од мали нозе ги учат децата да извршуваат различни задачи во куќата, во согласност со нивните психофизички можности и за тоа нема компромис. Поради ова, децата во Финска не ги доживуваат домашните обврски како товар или казна, туку како нешто сосема нормално.
Генерално, бидејќи играта е нешто од кое финските деца никогаш и на никаков начин не се лишени, соодветните домашни обврски исто така се земаат здраво за готово. Финска е земја во која знаењето и работата се многу важни, па затоа во основните училишта „Käsityö“ (Занаети/Ракотворби) е задолжителен предмет од прво одделение, а од 7 до 9 одделение предметот „Kotitalous“ (Домаќинство), каде учат готвење, сервирање, финансии во домаќинството, здравје во исхраната… Од предметот „Käsityö“ децата учат на училиште да плетат, сечат, шијат, да прават предмети со дрва, да вршат мали поправки во куќата, да пеглаат. ..
Во Финска децата до шесто одделение немаат домашна задача, бидејќи се смета за исклучително важно тие да имаат време за игра и за слободни активности. Финците разбираат дека децата не стануваат возрасни кога одат на училиште, тие сѐ уште се само деца, но и ученици. Затоа понекогаш се прашувам зошто во Србија и денес има домашни задачи кои дополнително им го одземаат времето на децата за толку потребната игра, а ако се земе предвид дека многу деца кога ќе тргнат на училиште се запишуваат на курсеви за балет, пијано, јазик. , често не по своја волја, за да го постигнат сето тоа во текот на денот, за жал, им се ускратува правото на игра.
Тоа секако не е добро. Ако училиштата ги укинеа домашните задачи, барем до петто одделение, ако родителите им воведеа некои умерени воннаставни активности на децата, а остатокот им го оставеа на децата само за игра, децата ќе беа посреќни, но не и помалку успешни, напротив. Во Финска, наставните содржини на оваа возраст се изведуваат и преку игра, а честопати часовите се одржуваат во природа, на отворено.
Опуштената атмосфера, учењето преку игра и честото изложување на свеж воздух придонесуваат за успехот на децата. Финска е вистински пример.
Она што е исто така, според мене, подобро во Финска е тоа што, кога децата ќе пристигнат во прво одделение, во никој случај не се принудени да седат мирно во клупи, бидејќи за нивната возраст тоа е и неприродно и тешко. Во Финска децата можат да дојдат до таблата, кај другарите, да седат на клупи… затоа што поентата е сите да разговараат и да дискутираат за лекцијата, а не да седат мирни. Седењето мирно и максималната концентрација се развиваат постепено, а кога малку ќе пораснат, децата веќе сами седат во клупи, без никој да ги тера.
Важно е да се следи природата на детето, а во природата на детето на таа возраст не е да седи мирно, барем не во прво одделение. Стекнување дисциплина, работни навики, одговорност, усвојување нови правила…не се случуваат преку ноќ, ниту со строгост.
Затоа, драги родители, знам дека ги сакате и се грижите за своите деца, знам дека по природа на нештата ги заштитувате, но понекогаш треба да им дозволите да ги искусат работите самите, преку свое, а не преку ваше искуство.
За жал, многу родители имаат погрешна идеја дека ќе бидат помалку добри родители ако на детето не му понудат сѐ на тацна, но, верувајте, бидете силни и не се чувствувајте лошо, ако не ги правите работите за нив, бидејќи подоцна ќе ви биде потешко да го гледате вашето дете кое е несамостојно, неспособно, разгалено…
Правете помалку работи наместо детето и со тоа ќе направите повеќе за него
И кога вашето малечко ќе тргне во прво одделение, не ја покажувајте својата љубов така што ќе му ги пакувате книгите, ќе му ја завршите домашната задача, ќе го возите на училиште, ќе ја прекорувате наставничката пред него и постојано ќе го браните детето, бидејќи на тој начин детето ќе го доживее наставникот како како непријател, а одењето на училиште како казна.
Покажете му ја вашата љубов со тоа што ќе се заинтересирате, ќе го прашате детето како му поминал денот на училиште, што научило, покажувајќи му дека се гордеете со него. Во оваа смисла, ми се допаѓа тој обичај во Финска, каде што има ритуал на семејно собирање во вечерните часови. Потоа зборуваат како им поминал денот, разговараат, се договараат… а потоа се сеќавам дека во Србија нема такво нешто, барем не во многу семејства, па дури и кога ќе се соберат, не разговараат. затоа што тоа е како некаква ерес да се зборува додека се јаде…
На сите деца им посакувам среќен почеток на училиште и само сакам да им порачам на нивните горди родители да продолжат да бидат толку грижливи и прекрасни и секогаш, како и досега, да го прават најдоброто за своите деца, но секогаш прво да размислуваат за тоа што е добро за нивното дете на долгорочен план.
Овде, како и во многу ситуации, присутно е правилото „Помалку е повеќе“…
„Правете помалку работи наместо детето и со тоа ќе направите повеќе за него“, вели Тарја Митровиќ на крајот од текстот.