На хрватските социјални мрежи се појави огромна дебата: Crew, креативна Тик-Ток агенција, одлучи да вработи 14-годишна инфлуенсерка. Овој потег го објави на LinkedIn Дарио Марчац, директорот на компанијата.
„Ана е моментално нашата најмлада креаторка во тимот. Со само 14 години, таа се приклучи на Crew, со голема поддршка од нејзините родители. Таа се фокусира на GRWM (get ready with me) содржина, кратки видеа во кои ја покажува својата утринска рутина, рутина за нега на кожа и аутфит. Покрај тоа, таа снима и видеа во кои покажува трендовска облека и ги дава своите коментари и впечатоци“, пишува Марчац.
„Ако целите на ученици од основно или средно училиште…“
Јасно очекувајќи контроверзност, првиот човек на компанијата во објавата истакнал дека Ана ги снима своите видеа со своите родители. Како што тврди, покрај тоа што проверуваат што објавува Ана, тие ѝ помагаат и да развие концепти за нови снимки и објави.
„Иако е сè уште многу млада, преку овој начин на работа таа развива креативност, одговорност и начин на размислување на креатор, наместо само да биде пасивен консумент на содржина. Ако вашата целна група се ученици од основно училиште или оние што штотуку почнуваат средно училиште, Ана е одличен избор за брендови кои сакаат да допрат до таа публика“, вели тој.
„Тоа е загрижувачки“
Објавата беше претежно дочекана со критики.
„Промовирање на таргетирање на децата како пожелна маркетиншка стратегија? Сериозно? Тоа не е ниту иновативно ниту етичко, тоа е загрижувачки“, напишал еден корисник.
Некои истакнуваат дека самиот концепт на таква деловна соработка е етички сомнителен, додека други наведоа дека проблемот лежи во самата содржина: „14 години таа продава и рекламира производи снимајќи ја нејзината рутина за нега на кожата и облеката… Без оглед на фактот дека нејзините родители го надгледуваат сето ова, не ми е баш за пофалба“, беше еден од десетиците слични коментари.
„Не ја разбираме разликата помеѓу детските интереси и експлоатацијата“
Андреја Врањеш, директорка на маркетинг агенцијата Морган Греј, ни кажа зошто смета дека овој потег е проблематичен. „Оваа тема е важна, не станува збор само за тоа дали детето може да биде онлајн, туку што таквата изложеност прави врз психата на детето, особено врз девојчињата“, објаснува таа.
„Истражувањата покажуваат дека содржините како „Get Ready With Me“ и слични трендови за убавина можат негативно да влијаат врз девојчињата, создавајќи притисок, нарушувајќи ја сликата за телото и намалувајќи ја самодовербата. Кога ова се комбинира со монетизација и очекувања на возрасните, границите на играта исчезнуваат, а детето станува дел од нечиј бизнис. Мислам дека треба да ги заштитиме децата колку што е можно повеќе“, додава таа.
Во својот статус на LinkedIn, таа зазема уште построг став кон ситуацијата: „Тука не зборуваме за тоа дали детето може да снима видео. Зборуваме за тоа кој и како има право да заработува пари од присуството на детето онлајн. Ако индустријата не прави разлика помеѓу ова – тогаш не ја разбираме фундаменталната разлика помеѓу развојот на интересите на децата и експлоатацијата“.
„Недостасуваат јасни правила“
Реакциите се толку негативни што Марчац следниот ден напишал долг пост во кој ја брани својата одлука. „Никој не ја „турка“ во ништо. Ова не е приказна во која неодговорни родители го злоупотребуваат своето дете за момент на медиумско внимание или брза заработка. Напротив, ние поддржуваме дете кое избрало да биде КРЕАТИВНО, а не само пасивен консумент на содржина“, вели тој меѓу другото.
Новинарите на Индекс контактирале со канцеларијата на Народниот правобранител за деца, и тие признале дека сè уште нема посебна регулатива во оваа област во Хрватска, но дека ваквите ситуации сè уште потпаѓаат под Законот за работни односи и Уредбата за заштита на малолетниците во електронските медиуми.
„Недостасуваат јасни правила за учество на децата во горенаведените активности, и платени и неплатени. Во последните години, постојано ги предупредувавме надлежните министерства, Владата на Република Хрватска и Хрватскиот парламент за недостатокот на регулатива во оваа област на активности за деца и препорачавме да се најде сеопфатно решение“, наведува Канцеларијата, додавајќи дека законската рамка требало да се воспостави уште во 2015 година.
„Министерот беше должен да донесе пропис“
„Министерот надлежен за прашања поврзани со семејството и социјалната политика беше должен, во рок од три месеци од стапувањето во сила на законот, да донесе пропис за спроведување што ќе ја регулира оваа област на активности за деца, со согласност на министерот за култура, министерот за здравство и министерот надлежен за образование. За жал, овој пропис сè уште не е донесен“, објаснуваат тие, апелирајќи ситуацијата да се реши што е можно поскоро.
„Секако, има многу простор за подобрување на законската рамка во оваа област, како и практични активности и превентивни активности. Нашата канцеларија е сведок на бројни примери во кои инфлуенсерите ги охрабруваат децата да се вклучат во разни однесувања несоодветни за нивната возраст и зрелост. Во исто време, и самите деца кажуваат за содржината што ја создаваат“, додаваат тие.
Според Конвенцијата на ОН, децата имаат право да изразуваат и шират информации и идеи преку сите медиумски канали, а можат да работат со одобрение од органот одговорен за социјална заштита. Тоа треба да обезбеди децата да не бидат изложени на експлоатација и работа што негативно влијае врз нив.
„Приоритет треба да се даде на најдобрите интереси на детето“
Сепак, Канцеларијата на народниот правобранител нагласува дека е важно родителите да дискутираат за содржината што децата ја создаваат и консумираат, бидејќи нивното критичко размислување сè уште се развива – но и затоа што има простор за подобрување кога станува збор за регулативите.
„Жалбите што ги прими нашата Канцеларија укажуваат на недостаток на разбирање на принципите на заштита на интересите на детето во оваа област и брз одговор на феномените што ја нарушуваат благосостојбата на децата, затоа превентивните активности и програми насочени кон едукација на децата и родителите за ризиците, опасностите и штетните последици од несоодветното рекламирање се од огромно значење“, забележуваат тие.
Конечно, би сакале да нагласиме дека во сите односи со децата, приоритет треба да се даде на најдобрите интереси на детето. Затоа, секоја активност што вклучува деца мора да биде организирана на начин што ги штити нивните права и интереси, ги почитува нивните потреби, се однесува кон нив на начин што е соодветен на нивната возраст и зрелост, ги презема сите потребни безбедносни мерки и спречува каква било можност за злоупотреба“, заклучуваат тие.
„Работиме во согласност со добрите практики“
Исто така, новинарите го контактирале и Дарио Марчац за коментар за целата ситуација. Тој одговорил со официјална изјава од Crew Media, во која напишал дека „тие ставаат посебен фокус на безбедноста, соодветноста на содржината и професионалниот развој на секој член“.
„Кога се ангажираат малолетни креатори, сите проекти се спроведуваат исклучиво со претходна согласност и активно учество на родителите или законските старатели, во согласност со важечкото законодавство и добрата пракса на индустријата“, наведува тој.
Во врска со овој вид маркетинг, Марчац вели дека таквата практика не е ниту нова ниту невообичаена. „Важно е да се истакне дека помладите креатори се легитимно присутни во маркетингот на инфлуенсери глобално, како и овде, веќе подолго време, особено во сегментите наменети за помладата публика каде што природно постои интерес и релевантност за оваа форма на комуникација“, заклучува тој во изјавата.