Законот за игри на среќа е целосно несоодветен за новите трендови и социјалните мрежи, вели психијатарот д-р Давор Бодор за хрватски „Јутарњи лист“.
„Се започна со првите излегувања во клубовите. Тие работеа до околу еден часот по полноќ, па јас и моите пријатели потоа ќе решевме да се забавуваме на поинаков начин. Тогаш имав 13 години. Бевме придружувани од лице кое имаше 18 години и со негова помош влеговме. Ми го даде клучот од колата и откако му ја проверија личната карта, дојдов на ред.
Му мавнав со клучот на обезбедувачот и сум ја заборавил во кола. Така влегов првиот, вториот, третиот и стотиот пат без никој ништо да ме праша. Таа вечер започна сѐ“, вака млад човек, лекуван зависник од коцка, ја опишува својата прва посета на казино.
Според доц. д-р. Давор Бодор, специјалист психијатар, супспецијалист за алкохолизам и други зависности од Клиниката за психијатрија Свети Иван во Загреб, која е дел од единствената дневна болница за лекување на зависност од коцкање во Хрватска, речиси 20 отсто од вкупното население се коцка на месечно ниво, од 1,5 до 2 отсто од луѓето се зависници од коцкање, а бројките само растат.
„Овие проценти можеби не изгледаат големи, но апсолутните бројки се поразителни бидејќи тоа значи дека околу 40.000 до 50.000 луѓе се зависници од коцкање. Уште полош е фактот што околу 10 до 13 проценти од нашите средношколци имаат сериозни психосоцијални проблеми поврзани со коцкањето. Адолесценцијата е многу чувствителна возраст во која младите имаат желба да се забавуваат и да ризикуваат. „Тие немаат перцепција колку навистина се опасни игрите на среќа и колкава штета можат да предизвикаат“, забележува докторот.
Лицето од приказната на „Јутарњи лист“ е совршен пример кој го потврдува тврдењето на овој психијатар. Како што вели, неговата зависност се развила многу брзо, а всушност започнала со спортско обложување кога имал десет години, а продолжила преку обложување на коњски трки на машини за обложување во кафулињата и на крајот го одвела во болница.
„Вториот пат кога влегов во казино добив 500 евра. Можеби сега некому му изгледа малку, но кога имаш 13 години, тоа е како да освоиш 500 илјади евра. Морав некако да ги скријам тие пари или да ги потрошам, но не го сторив ниту едното ниту другото, туку ги прокоцкав истиот ден. Од таа сума почна и моето коцкарско патување“, вели младиот човек.
Коцкањето не влијае само на зависникот
Како што истакнува д-р Бодор, коцкањето е зависност што го погодува не само зависникот, туку и неговата околина, најчесто се тоа пријателите, семејството или колегите на работа. Од последиците од коцкање страдаат уште околу шест лица во непосредна близина на зависникот.
„Луѓето полека почнаа да забележуваат дека нешто не е во ред со мене. Постојано бев нервозен, раздразлив, работев по 12 часа на ден, а никогаш немав пари“, опишува младиот човек.
Како што вели, имал финансиски проблеми поради коцкањето, но набрзо го зафатиле и социјалните проблеми. Полека се одвоил од сите луѓе во неговиот живот и останал сам со својата зависност. Тоа влијаело на сите аспекти од неговиот живот, а луѓето со кои бил во контакт мислеле дека тој е патолошки лажго, бидејќи на тој начин се обидувал да го реши својот проблем.
„Првите долгови ги имав уште на 15 години, но повеќето ги решавав сам бидејќи работев на две работни места во угостителството. Ја хранев својата зависност создавајќи им проблеми на другите луѓе. Ги зголемував нивните грешки и неправилности за да ги оправдам своите и така долго функционирав“, вели тој и додава дека коцкањето отсекогаш било присутно во неговото семејство и не е табу тема.
Како што вели, речиси и да нема пријатели, но свесен е дека за тоа е сам крив. Тој, исто така, имал слаб успех во училиште и верува дека неговата зависност е исто така тесно поврзана со ова.
„Им продавав секакви приказни, ги лажев, ги вовлекував во матни работи за да добијам пари. Тие работни места беа обични измами дизајнирани од мојот мозок“, објаснува тој.
Се менува начинот на коцкање
Спортски обложувалници, слот клубови и казина денеска се наоѓаат на речиси секој агол, но со доаѓањето на пандемијата и неможноста за обложување во живо се појави нова опасност. Станува збор за онлајн коцкањето кое станува е сѐ попопуларно.
„Во минатото, обложувалниците и машините за обложување во кафулињата беа доминантна форма на иницијација за влез на децата и младите во светот на обложувањето. Денес е малку поинаку. Многу пациенти ни пријавуваат дека нивниот прв контакт со игрите на среќа, освен со автоматите, бил токму благодарение на инфлуенсерите кои своето коцкање го пренесувале во живо преку социјалните мрежи“, вели д-р Бодор и додава дека тоа е исклучително опасно бидејќи меѓу нивните следбеници има голем број на деца и малолетници.
Според зависникот од приказната и тој на многу млада возраст се сретнал со оваа форма на коцкање, а со школските другари со нетрпение ги очекувал виртуелните преноси од коцкањето на неговите омилени инфлуенсери.
„Приказната започнува некаде во шесто одделение во основно училиште, кога дознав за еден познат инфлуенсер кој ги емитува различните игри што ги играл, а ние како деца постојано го гледавме. Тој пренос во живо секогаш почнуваше околу 18 часот, а околу 20 часот тој пренос се претвораше во коцкање“, опишува тој.
Наведува дека инфлуенсерот имал потпишан договор со сајт за коцкање кој тој им го промовирал на своите малолетни следбеници во преносите во живо.
„Никогаш нема да заборавам како сите со нетрпение чекавме да дојде 20 часот за да видиме како се коцка. Искрено, дотогаш не ни знаев дека тоа постои, но откако ги видов сумите што се вртеа во тие онлајн обложувалници, ми стана интересно“, открива младиот човек.
Како што вели, неговата зависност се развила подоцна, но освен што одел во казино, практикувал и онлајн казино. Немало посебна заштита на страниците на кои одел, а за регистрација била потребна лична карта на возрасен и кредитна картичка.
„Прв пат се коцкав на интернет кога имав 15 или 16 години и отворив сметка на име на мајка ми. Ја украдов нејзината лична карта и банкарска картичка, се регистрирав, ја овластив сметката и редовно се коцкав секој ден“, опишал тој. Кога се коцкал, користел и промо кодови на инфлуенсери.
Инфлуенсерите склучуваат договори со казината
А како всушност функционира соработката на инфлуенсерите со обложувалниците и целиот онлајн свет на коцкањето открива уште еден млад човек, кој исто така се лекува во таа дневна болница во Загреб.
Трендот во кој коцкањето се емитува во живо, како што посочува, најпрво почнал да се развива во Америка, но брзо станал популарен на Балканот бидејќи тука коцкањето веќе беше широко распространето. Инфлуенсерите соработувале со обложувалници кои имаат свои лиценци во Куракао, а соговорникот објаснува дека е тоа сива, но често и нелегална област.
„Балканските инфлуенсери почнаа да се коцкаат и да пренесуваат во живо, но не се коцкаа со свои пари, туку склучуваа посебни договори со организаторите што ги промовираа, што секако е незаконски, а нивните плаќања најчесто доаѓаа во форма на криптовалути“.
Како што објаснува тој, овие преноси најчесто привлекуваат млада публика, а коцкањето е главно наместено за да се привлечат што повеќе нови играчи. За популарноста на овој метод сведочи фактот што на Тик-Ток можете да гледате преноси во живо на коцкање или лотарија.
„Тие добиваат зголемени добивки, односно добиваат поголеми суми отколку што би добиле ние кога би креирале сметка сега. Нивните проценти на добивки се зголемуваат и сè е всушност лажно“, открива тој.
Еден од инфлуенсерите кои ги спомнува речиси секој зависник е моментално најпознатиот српски инфлуенсер, кој речиси во секое видео ги покажува автомобилите, својот скап стан или покажува торби полни со пари. Неодамна беше вмешан во скандал во кој се тврдеше дека прокоцкал сѐ, но тој ја демантираше приказната. Ваквите видеа, како што вели психијатарот, имаат силно влијание врз младите кои исто така сакаат да заработат на тој начин.
„Овие инфлуенсери секогаш имаат некакви линкови или промо кодови со кои ја повикуваат публиката да си ги креира сметките и на тој начин добиваат бонуси. Вака повеќето млади луѓе влегуваат во светот на онлајн коцкањето, а речиси ништо од тоа не е регулирано поради лажни лиценци“, вели младиот соговорник.
Тој забележува дека казината знаат како функционираат зависностите, па затоа првите онлајн облози се наместени за повеќето нови корисници.
„Тие ја програмираат играта, односно ја поставуваат така што на почетокот се добива одредена сума која го привлекува корисникот да се врати. Kick е најпознатата американска платформа за онлајн коцкање која одлучила дека не се грижи за регулативите воопшто, а кај нас најчесто се пренесува преку Јутјуб“, заклучува соговорникот.
Како што вели д-р Бодор, Закон за игри на среќа постои, но е целосно неадекватен за времето во кое живееме и не е доволно добро имплементиран во пракса и треба да се измени имајќи го предвид овој нов тренд и социјалните мрежи. .
„Поради сето ова кај младите се развива позитивен став кон коцкањето и кај нас полека се нормализира коцкањето, што е многу лошо. Во светло на предложените измени на Законот за игрите на среќа кои во моментов се разгледуваат, нагласувам дека ова е многу важен проблем кој не смее да помине под радар“, вели докторот и посочува дека несреќниот аспект на новиот закон (се мисли на хрватскиот) се однесува на регулирањето на рекламирањето на коцкањето, што исто така е голем проблем.
Искушенијата се на секој агол
Првиот соговорник на „Јутарњи лист“, благодарение на семејството решил да побара помош за својата зависност на Клиниката за психијатрија „Свети Иван“. Неговото лекување на почетокот било добро, но на крајот тој подлегнал. Посочува дека рекламите и тоа што речиси на секоја улица има казина многу му го отежнале закрепнувањето.
„Кога почнав да се лекувам, не се коцкав скоро девет месеци, но таа апстиненција не беше успешна поради мојата несериозност. Моето последно одење во казино изгледаше такашто бев четири дена без сон бидејќи се обидував да извадам што е можно повеќе пари и да се спасам од долгови.
По девет часа непрекинато коцкање, излегов од казиното, повратив, се вратив внатре и седнав на машината. Тогаш сфатив дека вака веќе не може, но ништо не направив, туку мајка ми ме откри“, вели младиот човек, додавајќи дека веќе седум месеци не се коцка и редовно ја посетува дневната болница.
Сите апелираат државата да го заостри и измени законот со цел регулирање на онлајн коцкањето. Посочуваат дека построго треба да се применуваат постојните одредби, а докторот нагласува дека најважно во закрепнувањето е семејството и желбата на зависникот да оздрави.
„Им велам на сите кои страдаат од оваа болест дека третманот на зависност од коцкање е безбеден и ефикасен и дава резултати. Дозволете да ви помогнеме и да бидеме со вас на патот кон закрепнувањето“, апелира д-р Бодор.
Текстот е од ТУКА.