Италијанскиот Сенат неодамна усвои закон со кој сурогат мајчинството е „универзално кривично дело“. Во земја каде што сурогат мајчинството е веќе нелегално од 2004 година, оваа одлука ги носи ограничувањата на сосема ново ниво.
Иако италијанскиот закон веќе забранува сурогат мајчинство во Италија, новата забрана ќе го направи кривично дело за Италијанците и пристапот до сурогат мајчинство во странство – дури и во земјите каде што оваа практика е легална.
Употребата на терминот „универзален криминал“ (reato universale) за да се опише забраната предизвика дополнителна загриженост.
За универзалните вредности
Јазикот ја евоцира формулацијата на италијанскиот кривичен законик за злосторства кои се сметаат за толку сериозни што се во спротивност со „универзалните вредности“.
Според тоа, формулацијата го става сурогат мајчинството на исто ниво со геноцидот и злосторствата против човештвото.
Земјите не се усогласени околу тоа дали сурогат мајчинството треба да биде дозволено или забрането. Некои го дозволуваат тоа, иако со различни ограничувања и заштитни мерки.
Во Грција, некомерцијалното сурогат мајчинство е легално од 2002 година, дозволувајќи им на планираните родители да имаат законско родителство при раѓање. Во Калифорнија е дозволено дури и таканареченото комерцијално сурогат мајчинство – каде што сурогат мајката добива компензација.
Други земји, вклучувајќи ги Франција и Германија, забрануваат сурогат мајчинство.
Тоа значи дека сурогат мајката е легална мајка кога ќе се роди детето. Но, тие сепак обично им дозволуваат на планираните родители да воспостават правна врска со детето преку други средства, на пример со давање правно признавање на генетскиот татко заедно со сурогат мајката или на двајцата родители преку посвојување, во случаи кога сурогат мајчинството се барало во странство.
Во Велика Британија сурогат мајката е законски родител при раѓањето, но судовите можат да го пренесат родителството на планираните родители преку родителски налог, механизам специфичен за сурогат мајчинството дизајниран да биде помалку оптоварувачки од посвојувањето.
Италијанската премиерка Џорџија Мелони ја нарече новата забрана за сурогат мајчинство „здрав разум“ и ја прослави како заштита на жените и децата од „комодификација“. Други сметаат дека забраната е спротивна на заштитата на жените и децата.
Меѓународни пресуди
Европскиот суд за човекови права често ги преиспитува настаните во неговите земји-членки (меѓу кои е и Италија) за да утврди дали постои поширок консензус за некое прашање. Во 2014-тата година го разгледа сурогат мајчинството во пресудата Менесон против Франција. И во 2019-тата година издаде советодавно мислење за ова прашање.
Иако не најде консензус за законитоста на договорите за сурогат мајчинство, одлучи дека правата на децата родени преку сурогат мајчинство бараат „можност за признавање на легален однос родител-дете“. Апсолутната забрана на Италија е во спротивност со ова размислување.
Во 2019-тата година, британскиот врховен суд, исто така, се повика на благосостојбата на детето како главен двигател за судиите да ги препознаат планираните родители како законски родители. За да се направи поинаку во повеќето случаи, се заклучува, се ризикува да се остави детето „легално без родители (а можеби и без државјанство)“ – затоа што тие би биле законски врзани со лице кое живее во странство и кое нема намера да биде нивен родител.
Студија во Велика Британија покажа дека повеќето сурогати не се гледаат себеси како мајки и би поддржале признавање на планираните родители како легални родители уште од раѓање.
Владата на Мелони, предводена од екстремно десничарските Браќа на Италија постојано се фокусираше на политики кои го промовираат она што се гледа како „традиционален“ облик на семејство.
Функционирајќи врз платформа фокусирана на фашистичкото мото „Бог, семејство, татковина“, владата на Мелони беше отворена и за својот став против ЛГБТК+.
Забраната за сурогат мајчинство беше во манифестот на партијата, заедно со политиките против истополовите бракови и истополовите посвојувања.
За време на дебатата во Сенатот, еден од сенаторите на Браќата на Италија го нарече мајчинството „основа на нашата цивилизација“. Политиките на Мелони, од забрана за сурогат мајчинство до ограничувања на абортусот, го намалуваат репродуктивниот избор – идеолошки водени од акцентот на „природното“ мајчинство.
И покрај тоа што главно стрејт италијански парови користат сурогат мајчинство со заминување во странство, многу од нив ќе го сокријат фактот дека добиле дете на овој начин. Истополовите парови се уште поограничени бидејќи очигледно не можат да летаат под радарот на ист начин. Според италијанскиот закон, тие исто така немаат друг избор за да имаат заедничко дете: им е забрането да пристапуваат до ИВФ или да посвојуваат.
Додека правните научници и активисти се прашуваат дали законот може да издржи правна контрола или како ќе се применува во пракса, истополовите родители изразуваат страв дека се соочени со две невозможни опции: да ја напуштат својата земја на неодредено време или да останат во Италија и да се соочат со затворска казна.
Според новиот закон, тие се соочуваат со казна од две години затвор и парична казна до 1 милион евра (836.000 фунти).