Денес родителите сакаат на своите деца да им обезбедат не само основни услови за живот, туку и најдобри можни услови за развој. Но, додека ги штитат и им помагаат во секојдневните задачи, тие често несвесно го одложуваат развојот на нивната самостојност. Децата кои се навикнати да им се сервира сè, имаат потешкотии со носење на одлуки, преземање одговорности и снаоѓање во реалниот живот.
Родителите често ги преземаат сите одговорности со најдобра намера – ги облекуваат децата, им ги спремаат чантите, им избираат активности, и ги решаваат проблемите наместо нив. Меѓутоа, детето од најрана возраст треба да има можност да развива самостојност во согласност со неговата возраст.
„Треба да се охрабруваат да бидат независни дури и во предучилишна возраст“, нагласува психологот Јулија Пољанскаја.
„На пример, можете со детето да направите дневен распоред кое тоа ќе го запише или ќе го нацрта. Исто така, важно е вашето дете да знае каде се неговите работи – играчки, облека, училишен прибор – и да преземе одговорност да ги одржува во ред“.
Децата на возраст од 5 до 6 години веќе можат сами да се облекуваат и да изберат облека соодветна на временските услови. Во прво одделение, треба само да ја спакува училишната торба – најпрво со помош на родителите, но со текот на времето сосема самостојно.
Домашните обврски развиваат работни навики
Децата од шестгодишна возраст можат и треба да учествуваат во домашните работи. Можат да ја средат собата, да ги раскренат садовите по оброците, да ги наводнат растенијата и да го извадат ѓубрето.
„Децата треба да сфатат дека се дел од семејство во кое секој има свои обврски“, нагласува Полјанскаја. Ако се навикнати на одредени задачи уште од мали нозе, полесно ќе ја преземат одговорноста подоцна во училиштето, спортот и воопшто во животот.
Зошто е важно да ги научиме децата да го почитуваат туѓото време?
Родителите често се соочуваат со ситуации кога децата ги одложуваат обврските и ги игнорираат договорите. На пример, ако родителот доаѓа по своето дете во училиште или на тренинг во договореното време, детето често бара „уште пет минути“, што може да се претвори во половина час чекање.
„Родителите треба да бидат доследни. Ако е договорено одредено време, треба да се почитува. Така детето учи да биде организирано и да го почитува туѓото време”, советува Пољанскаја.
Како да му помогнете на детето да стане независно?
Ако детето не развие основна независност до 10-годишна возраст, ситуацијата може да се промени со правилен пристап. Полјанскаја советува неколку стратегии:
Соработка со наставниците – Родителите можат да разговараат со наставниците и да најдат начини да го охрабрат своето дете повеќе да учествува во училишните активности.
Летни кампови и планинарење – Одењето во кампови и слични активности го принудуваат детето да се грижи за себе, бидејќи таму ги нема родителите кои постојано ќе му помагаат.
Спорт и воннаставни активности – Тренерите често комуницираат со децата како да се возрасни, што поттикнува дисциплина и одговорност.
Воспитувањето независно дете не е недостаток на љубов, туку подготовка за живот.
Важно е да се нагласи дека поттикнувањето на независноста на децата не значи недостаток на поддршка или љубов. Напротив, учењето на одговорност е клучна за идниот успех на детето.
„Кога децата растат во презаштитена средина, како возрасни се соочуваат со потешкотии во донесувањето одлуки и преземање одговорност. Родителите сакаат да им го олеснат животот, но со тоа ги прават неспособни за предизвиците кои кога-тогаш ќе мораат да ги совладаат“, заклучува Полјанскаја.