Селфито стана многу интересна тема за истражувачите, за кои популарноста на самофотографиите им отвори истражувачки проблеми за влијанието на самофотографирањето врз менталното здравје на младите и возрасните.
Иако на прв поглед селфито не претставува ништо значајно, интересно е тоа што многу луѓе не знаат дека прекумерното фотографирање селфи во последните неколку години предизвика смртоносни несреќи, а беше пронајдена силна врска помеѓу самофотографирањето и нарцизмот, недостатокот на самодоверба, осаменоста, депресијата и бројни други проблеми поврзани со менталното здравје.
Во 2014 година, на интернет се појави интересна приказна во која се тврдеше дека Американската психијатриска асоцијација (АПА) го класифицирала „селфитисот“ како ново ментално нарушување. Според авторот на статијата, организацијата го дефинирала селфитисот како опсесивно-компулзивна желба да се фотографирате себеси и да ги објавите фотографиите на социјалните мрежи како форма на компензација за недостатокот на самодоверба и пополнување на празнината во приватниот живот на една личност. .
Истиот напис, исто така, истакна дека постојат три нивоа на нарушување:
гранично (се фотографирате барем три пати на ден, но не објавувате на социјалните мрежи),
акутно (се фотографирате барем три пати на ден и објавувате фотографии на социјалните мрежи) и
хронично (неконтролиран нагон за правење селфи и објавување на социјалните мрежи повеќе од шест пати на ден).
Иако написот беше објавен на бројни сајтови ширум светот, набрзо беше утврдено дека се работи за лажни информации и дека „селфитисот“ не постои како класифициран ментален проблем. Сепак, истражувачите беа поттикнати од оваа информација да се запрашаат дали навистина постои некаква веродостојност во тврдењата дека фотографирањето селфи може да биде долгорочно и потенцијално опсесивно однесување.
Така, истражувачите развија скала поврзана со употребата на селфи, во која од испитаниците добија шест главни причини зошто прават селфи:
социјален натпревар – да добиете повеќе пријатели и следбеници на социјалните мрежи,
барање внимание – да се добие повеќе внимание од другите луѓе,
зајакнување на самодовербата – со цел да имаат попозитивно мислење за себе,
претставување на околината – правење селфи на одредени места во природата со цел да се чувствувате добро и да им покажете на другите,
модификација на расположението – за да се чувствувате подобро и да го подобрите вашето расположение,
субјективна усогласеност – со цел да се вклопите во општествената заедница.
Резултатите од истражувањето покажале дека луѓето кои претерано прават и објавуваат селфи почесто се мотивирани за таквото однесување поради барање внимание, претставување на околината и социјална конкуренција. Но, има потреба од понатамошни истражувања во оваа област за подобро да се разбере зошто луѓето го развиваат ова потенцијално опсесивно однесување и што може да се направи за да им се помогне на оние кои навистина го поминале патот на претерано правење селфи.
Важно е да се нагласи дека истражувањата не покажуваат дека селфитисот е ментално растројство, туку состојба која бара подлабока анализа со цел целосно да се проценат психосоцијалните ефекти што однесувањето може да ги има врз поединецот.
Опасностите од правење премногу селфи фотографии
Истражувањата покажаа дека прекумерната употреба на селфи фотографии на социјалните мрежи носи ризици за менталното здравје како што се: нарцизам, анорексија, стрес и некои нарушувања на личноста, како и болести предизвикани од промени во животниот стил (седечки начин на живот и промени во навиките во исхраната) како што се дијабетес и дебелина.
Понатаму, постои загриженост за психолошката и физичката благосостојба на младите луѓе кои прекумерно ги користат социјалните медиуми. Родителите, наставниците и лекарите се жалат на влошување на психолошкото здравје на младите, негативни промени во животниот стил и навиките во исхраната, како и слаби академски резултати и препуштање на некои девијантни однесувања.
Имено, поради различните критериуми за убавина на социјалните мрежи, младите се впуштаат во ризично однесување со цел да го подобрат својот изглед и самопретставување пред другите, но во исто време го загрозуваат сопственото здравје (на пр. прекумерна изложеност на сонце за да го добијат посакуваниот тен, прекумерно држење диети поради послаб изглед на телото, итн.).
Во овој контекст, здравјето се однесува и на психичките и на физичките состојби, бидејќи младите поттикнуваат и психички проблеми. На пример, прекумерната диета со цел да се постигне посакуваната верзија на слабост може да влијае на развојот на нарушувања во исхраната (на пр. анорексија и булимија) и бројни други нарушувања.
Младите луѓе кои создаваат одредена нереална слика за себе во виртуелниот свет можат да паднат во состојба на сериозна депресија кога во средбата со реалниот свет ќе забележат јаз меѓу вистинската слика за себе и онаа што ја создале на социјалните мрежи.
Експертите исто така тврдат дека правењето премногу селфи фотографии на социјалните мрежи доведува до нарцисоидно растројство на личноста, а други дури тврдат дека користењето на социјалните мрежи само по себе е фактор на ризик за развој на нарцизам.
Понатаму, една студија од 2013 година со анализирање на автофотографиите на Фејсбук забележала дека луѓето кои објавуваат повеќе селфи имаат површни односи со други луѓе и генерално се чувствуваат осамено во сопствената социјална заедница.
Дали правењето селфи е навистина опасно за здравјето?
Користењето селфи на социјалните мрежи несомнено станува се попопуларно, особено кај младите. Освен што е алатка за социјална интеракција на социјалните мрежи, правењето селфи потенцијално станува социјална и политичка алатка за дипломатијата и за деловните претпријатија, но и за подигање на популарноста на филмските актери, модели, спортисти итн.
Она што го потврдија студиите е фактот дека правењето селфи не е пореметување или болест, но е потенцијално ризично по здравјето ако човек не знае да се контролира. Нарцисоидност, виртуелно насилство, ниска самодоверба, депресија, лоши навики во исхраната и нарушувања во исхраната се само дел од здравствените ризици кои често се припишуваат на прекумерните селфи фотографии и објавувањето на социјалните мрежи.
Секако, има луѓе кои сакаат да прават селфи, но со цел да доловат моменти и да ги имаат за своја архива на спомени. Сепак, секојдневното и многубројно објавување на селфи на социјалните мрежи не е за занемарување, особено ако поединците кои се склони кон вакво однесување покажуваат одредени проблеми и тешкотии во другите сегменти од животот. Тогаш е потребно да се реагира и да се провери дали тоа е почеток на некое посериозно нарушување за да може навреме да се интервенира и да се спречи развој на понатамошни проблеми.