Кога едно семејство ќе се најде во тешка ситуација, кога нешто е многу потешко и полошо отколку што треба да биде, често се забележува дека децата растат, или созреваат порано отколку што треба. Животот понекогаш не тера да пораснеме прерано.
Децата треба да бидат – деца. И тоа е сѐ. Меѓутоа, освен што понекогаш самиот живот не тера да пораснеме, понекогаш таа улога ја играат и родителите – свесно или несвесно. И ова може да има долгорочни последици врз животот на таа личност подоцна. Британскиот експерт за ментално здравје Аби Раулинсон неодамна сподели некои знаци дека ова можеби ви се случило – но и како тоа може да влијае на вашите деца ако им го правите тоа.
Патем, ова на англиски се нарекува „parentification“, а кај нас може да се означи како „прерано пораснато дете“. Експертите го користат овој термин за да го опишат воспитувањето во кое немало доволно граници меѓу детето и старателот. Ова често вклучува дете кое презема одговорности за своите браќа и сестри или дури и за своите родители, кои се, од очигледни причини, целосно несоодветни задачи за дете.
Во една неодамнешна објава на Инстаграм, Раулинсон го опиша феноменот како „менување на улогите“, каде што децата „наместо да добиваат грижа и поддршка, тие самите ја обезбедуваат“ со преземање домашни работи, на пример, или дури и нудејќи емоционална поддршка на нивните родители. Ова пак води до проблеми со менталното здравје во зрелоста – од анксиозност и зависности до нарушувања во исхраната и перфекционизам. Но, и покрај огромното влијание, Раулинсон вели дека овој феномен често останува незабележан.
Психотерапевтката сподели 6 работи за кои детето никогаш не треба да биде одговорно.
Да се биде посредник во семејните кавги
Ако децата мора да бидат сведоци на постојани расправии меѓу нивните родители, тоа може да биде штетно само по себе – норвешка студија покажала дека таквите деца имаат 46% поголема веројатност да искусат симптоми на посттрауматски стрес. Кога родителите ги користат децата како посредници, овие ефекти се зголемуваат.
Да даваат совети за проблемите на родителите
Се подразбира дека децата не се опремени за да помогнат во решавањето на проблемите на родителите. Така, кога тие се ставени во позиција да го прават тоа, тоа предизвикува непотребен стрес и го одвлекува вниманието од нивниот сопствен ментален развој во процесот.
Давање емоционална поддршка на тажен, лут или депресивен родител
Ова е нешто што детето сè уште не знае како да го направи ниту за себе, а камоли за возрасни луѓе. Кога децата се ставени во оваа позиција, тие се научени да ги игнорираат сопствените емоционални потреби и проблеми за да направат простор за својот родител. Ова може да доведе до доживотна неспособност да ги препознаат сопствените емоции, што го нарушува не само нивниот сопствен развој, туку и нивните односи – особено затоа што ги прави особено зависни.
Да се биде чувар на родителските тајни
Ова може да биде навистина страшно за детето – и често го остава без решение или без некого кому би се обратиле за сопствените проблеми. Децата кои прерано растат често се гледаат како „напредни“ или „зрели за нивната возраст“, бидејќи уште од мали нозе им биле наметнати проблеми.
Задоволување на потребата на родителите за љубов или дружење
Се подразбира дека ова не е детска работа – треба да биде обратно. Многу такви деца на крајот даваат премногу и како резултат на тоа имаат лоши граници во врската, потиснувајќи ги сопствените потреби за да ги задоволат и смират своите партнери или пријатели.
Криење на чувствата за да го заштитат родителот
Ако некогаш сте биле во неволја да ги изразите вашите сопствени потреби или емоции кога вашиот родител ги изразувал своите, веројатно го носите овој проблем во себе. Потребата да ги проголтаме чувствата нè става во режим на борба или бегство, што е лошо за вашиот мозок и тело, бидејќи го преплавува вашето тело со стресни хемикалии кои, со текот на времето, може да резултираат со сè, од проблеми со менталното здравје како сложен ПТСН до проблеми со функционирањето на органите и мускулно-скелетни проблеми.