Одредени стилови на родителство се помалку од идеални за односот родител-дете.
Една од најштетните работи што можеме да ги доживееме во едно семејство е излудувањето (англ. gaslighting) и, според психолозите, ова е најчестиот проблем со кој тие се среќаваат во разговорите со своите клиенти.
Гаслајтингот е ситуација кога некој ве тера да ги преиспитувате вашите мисли, чувства и сеќавања, предизвикувајќи да се сомневате во себе.
„Замислете дека гледате филм со пријател. Во филмот е светол, сончев ден, но вашиот пријател постојано вели дека врне.
Знаете дека сте во право, но поради вашиот пријател почнувате да се сомневате во сопственото гледање на дејствието“, објаснува психологот Дебора Гилман за Parade.
Значи, гаслајтингот или излудувањето може да се каже дека е еден вид емоционална злоупотреба кога некој ве принудува да ја преиспитате сопствената реалност.
Жртвите на излудувањето живеат во токсична средина
Кога излудувањето е присутно во семејството, зборуваме за токсична средина за родителите и децата.
Тоа ја нарушува довербата, создава несигурност, ја нарушува самодовербата, влијае на емоционалната регулација, ги изолира членовите на семејството и ја нормализира злоупотребата.
„Кога родителот го излудува детето, тоа го тера да верува дека неговите мисли и чувства се погрешни или нереални, што го тера да не им верува на сопствените инстинкти, да има помала самодоверба и да стане отворено за манипулации“, вели психологот Розеан Капана- Хоџ.
Кога децата-жртви на гаслајтинг ќе пораснат, тие често имаат проблем да им веруваат на другите затоа што се плашат дека ќе бидат изманипулирани или повредени.
Исто така, меѓу нив се поверојатни дијагнози како анксиозност, опсесивно-компулсивно растројство или депресија.
Специфичните знаци по кои можеме да идентификуваме жртва на гаслајтинг вклучуваат:
постојано преиспитување на сопствената меморија или перцепција на настаните,
претпазливост во близина на одреден член на семејството,
постојано се извинуваат, дури и кога не направиле ништо лошо,
збунетост и сомнеж за сопственото расудување,
чувство на изолираност од другите членови на семејството.
„Најчестата форма на гаслајтинг во семејствата е омаловажување на туѓите чувства и искуства.
Ова може да се манифестира како некои од претходно споменатите знаци“, додава д-р Капана-Хоџ.
Како да си помогнете?
Бидејќи децата имаат ограничена моќ во споредба со возрасните, нивната способност да реагираат е ограничена, особено кога децата се мали.
Според психолозите, ако се сретнеме со такво дете, мора да ги потврдиме неговите чувства.
„Нека знаат дека нивните чувства се во ред, дури и ако родителот ги отфрлил.
Охрабрете ги постарите деца да ги изразат своите чувства и перспектива.
Исто така, постарите деца треба внимателно да поставуваат граници.
Безбедноста е клучна. Ако родителот е злоставувач или детето се чувствува несигурно, поттикнете го да побара помош од возрасно лице од доверба или да се јави на телефонска линија за помош“, вели д-р Гилман.
Доколку се препознавате во гореспоменатото и верувате дека сте жртва на излудување во семејството, д-р Капана-Хоџ вели дека првиот и најтежок чекор е да ги препознаете знаците и да им верувате на сопствените чувства.
„Поставувањето граници е клучно за справување со манипулациите. Важно е да разговарате со пријателите или членовите на семејството кои ви даваат поддршка и да побарате професионална поддршка“, заклучила таа.