Денес е вообичаено младите да ги документираат своите успеси и неуспеси на Интернет, оставајќи дигитална трага што ги следи од платформа до платформа низ годините.
Но, родителите на некои деца споделуваат повеќе од пофалби за медал освоен на училишен турнир или фотографии од одење на училиште.
Наместо тоа, интимните детали од нивните животи се пренесуваат онлајн.
Родителите како продуценти на нивното лично „Труман шоу“ ги бележат сите човечки слабости, од првите изливи на емоциите на нивните деца, до тоа како ги дисциплинираат.
Таа содржина се споделува, а понекогаш и се монетизира без нивна согласност.
Некои деца на инфлуенсери кои се снимани од раѓање не го познаваат животот без камера, а понекогаш обезбедуваат приходи за целото семејство.
Пример се седуммесечните идентични близнаци кои се заслужни за успехот на нивните родители на YouTube, чиј канал „Kyler and Med“ има околу три милиони претплатници.
Рекламирањето на семејниот канал на YouTube чини помеѓу 25.000 и 50.000 долари. Близнаците Тејтум и Окли веќе рекламирале автомобилски седишта на Инстаграм на двегодишна возраст. Кајлер Фишер, таткото на близнаците, тогаш изјавил дека спонзорирана објава на профилот на девојчињата чини помеѓу 10.000 и 20.000 долари.
Родителите често ја преминуваат границата
Едукаторката за безбедност на децата на Интернет, Катарина Јонев, за „Време“ вели дека комерцијализацијата на децата на Интернет е забележлива во последните години.
Во нашиот регион, вели, почесто е надоместокот да биде во производи или услугата што децата ги рекламираат.
„Често се случува, поради потребата од што повеќе споделувања и лајкови, да не се води сметка ниту за безбедноста и приватноста, ниту за угледот и достоинството на детето.
Одредени фотографии би морале да останат само во мобилниот телефон, а некои ни таму, туку само можеби во семејниот албум“, вели Јонев.
Меѓутоа, од короната се случи удар на онлајн присуството, а родителите често ја преминуваат границата.
„Споделуваат слики од мрсулави деца, деца на нокшир, во када.
Имаше и серија предизвици на Тик-Ток каде родителите ги заплашуваа, па дури и ги повредуваа своите деца.
Духот во огледалото, експлозијата на машината за перење, зомби…
И тој застрашувачки тренд кадешто мајките ги кршат јајцата од главите на децата“, се присетува Јонев.
Таа додава дека манијата за прегледи и лајкови лачи допамин и дека понекогаш родителите се спремни да одат до толку далеку само поради таа причина.
Меч со две острици
За разлика од Америка или Русија, инфлуенсерите во нашите простори се помалку екстремни во разоткривањето на нивните деца.
„Таков вид на комерцијализација е меч со две острици.
Во јавноста се осудува ваквото однесување, а потоа јавноста масовно ја одобрува ваквата содржина на социјалните мрежи.
Бројот на коментари, лајкови и споделувања е огромен, така што веќе не станува збор само за тоа дека некој го користи своето дете, туку имаме и публика која е гладна за ваква содржина“, објаснува Јонев.
Таа вели дека треба навистина да внимаваме како постапуваме со фотографиите на нашите деца кои никој ништо не ги прашал.
„И потоа ќе им кажеме да внимаваат што прават на Интернет. А јас не внимавам што ти правам тебе“, додава таа.
Соговорничката на „Време“ посочува дека во сè важна улога имаат и медиумите.
„Често се пишува за малолетни инфлуенсери кои заработуваат милиони евра годишно, што потоа многу лесно ги наведува родителите да се обидат да заработат на тој начин.
Останува прашањето дали оваа добивка треба да остане кај детето кога ќе порасне или дали (ако воопшто) се користи за детето на дневна основа.
Мислам дека тоа треба да биде регулирано со законски норми во секоја држава“, вели Јонев.
Какви последици можат да очекуваат децата на инфлуенсерите во зрелоста?
Драгана Станковиќ, психолог и психотерапевт и уредничка на порталот „Психологија онлајн“, за „Време“ вели дека истражувањата покажуваат дека просечниот родител на интернет објавува речиси 1.500 фотографии од своето дете до петтиот роденден на детето.
„Некои од најзначајните проблеми кои произлегуваат од нерегулираната употреба на социјалните медиуми во детството и адолесценцијата се депресија, проблеми со исхраната, психолошки проблеми, нарушувања на спиењето, зависност, намалена физичка активност, онлајн дотерување, предатори.
Јасно е дека социјалните мрежи можат да имаат негативни последици за детето.
Најдобра заштита е да не се објавуваат слики од деца, а ако тоа е веќе направено, тогаш нека бидат видливи само за проверените пријатели или лицата на децата нека бидат заматени“, вели Станковиќ.
Таа истакнува дека дигиталните отпечатоци на многу деца се создаваат уште пред да се родат. „Многу новопечени родители споделуваат ултразвучни слики.
Нивната потреба редовно да се споделуваат моментите со своето дете може да продолжи во текот на нивниот живот.
Доколку сте родител-инфлуенсер, добро е да се информирате пред да се впуштите во овој вид на заработка. Ако вашето дете не се чувствува добро поради тоа, не објавувајте. Ако е преммногу мало за да ви одговори, вие треба да процените дали правите нешто добро за вашето дете“, вели Станковиќ.
Соговорничката на „Време“ додава дека дури и ако детето се согласува со тоа што го објавувате за него, може да побара од вас во иднина да ја избришете фотографијата или коментарот и вие треба да го почитувате тоа барање.
„Но, никогаш не можете целосно да ги отстраните фотографиите од Интернет, особено ако други луѓе ги споделиле понатаму. И не заборавајте дека еден ден потенцијалните работодавци, претставници за прием на факултетите ќе ги пребаруваат платформите на социјалните мрежи за да ги испитаат како кандидати“, вели Станковиќ.
Во изминатите десет години, од подемот на комерцијализацијата, беа снимени бројни документарни филмови во кои децата отворено зборуваат за тоа како се бореле со анксиозност, промени во расположението или се соочиле со насилство на училиште бидејќи растеле под будното око на голем број непознати луѓе.
Кои закони се донесени и каде?
Илиноис е првата држава во САД која обезбедува компензација за работата на децата инфлуенсери на социјалните мрежи. Според новиот закон, детските инфлуенсери од Илиноис ќе имаат право на процент од заработката врз основа на тоа колку често се појавуваат на блогови или онлајн содржини што генерираат најмалку 10 центи по преглед.
Содржината мора да биде создадена во Илиноис, а децата треба да бидат прикажани во најмалку 30 проценти од содржината во период од 30 дена.
Видео блогерите мора да ја распределат бруто заработката за детето на сметка од која ќе може да подигне средства кога ќе наполни 18 години, а доколку не го сторат тоа, детето има право да ги тужи.
Во Франција е усвоен закон со кој се регулира работата и приходите на инфлуенсерите помлади од 16 години.
Кога станува збор за нашиот регион, во Словенија, родителите – инфлуенсери за прв пат беа казнети пред две години затоа што ги користеле децата за промоција на производи и затоа што не добиле дозвола да го снимаат детето од надлежната инспекција.