Родителите често поставуваат прашања: „Дали моето дете се развива како што треба?”, „Што треба да очекувам на оваа возраст?” и „Како можам да му помогнам да ја достигне следната пресвртница?”
Разбирањето на клучните развојни пресвртници може да им помогне на родителите да го поддржат своето дете и да го поттикнат неговиот здрав раст и развој.
Во продолжение ќе поминеме низ важни пресвртници во развојот на децата до шест години и ќе дадеме насоки како родителите можат да ги следат и поддржуваат.
Прва година – развој на основните способности
Во првата година бебето поминува низ неверојатни промени. По раѓањето, бебето за сè зависи од родителите, но многу брзо почнува да го истражува светот околу него.
Физички развој: Бебето почнува да ја крева главата (околу 2 месец), да се превртува (околу 4-6 месец), да седи без поддршка (околу 7-9 месец), да ползи (околу 9-10 месец) и да оди (помеѓу 10 и 15 месеци).
Когнитивен развој: Почнува да препознава лица, се насмевнува, реагира на звуци, истражува предмети и развива основна координација рака-око.
Социјално-емоционален развој: Се поврзува со родителите, прави разлика помеѓу познати и непознати луѓе, ги покажува првите облици на приврзаност.
Совети за родителите: Разговарајте со вашето бебе, пејте му, читајте му, охрабрете го да се движи и обезбедете му безбедна средина за истражување.
Од 1 до 2 година – први зборови и самостојност
Во овој период детето станува љубопитно и почнува поактивно да го истражува светот околу него.
Физички развој: Повеќето деца пешачат до 18 месеци, се качуваат и се спуштаат по скалите со помош и почнуваат да ги користат рацете за попрецизни активности (како што се редење коцки).
Когнитивен развој: Разбира едноставни наредби, именува предмети, користи едноставни зборови и почнува да ги имитира возрасните.
Социјално-емоционален развој: Почнува да изразува емоции, ги покажува првите знаци на самостојност и развива самосвест.
Совети за родителите: Охрабрете го вашето дете да комуницира, читајте му книги, играјте игри кои ги развиваат моторните вештини и му овозможуваат простор да истражува според неговите интереси и потреби.
Од 2-ра до 3-та година – развој на говор и први игри со врсниците
Ова е период кога вокабуларот на детето значително се проширува и неговото однесување станува покомплексно.
Физички развој: Трча, скока, користи прибор за јадење, ги врти страниците на книгата и учи да се облекува со помош.
Когнитивен развој: Почнува да ја разбира причината и последицата, покажува имагинација преку игра и користи сè повеќе зборови во речениците.
Социјално-емоционален развој: Почнува да споделува играчки, развива емпатија и го имитира однесувањето на возрасните.
Совети за родителите: Дајте му можност на вашето дете да се дружи со врсниците, поттикнете ја независноста и трпеливо поучете го на правилата на однесување.
Од 3 до 4 година – креативност и љубопитност
Ова е време полно со прашања! Детето сака да знае како функционираат работите и често поставува „зошто“ прашањa.
Физички развој: Може да се качува, да оди наназад, да фати и фрла топка, да црта едноставни форми и да користи ножици.
Когнитивен развој: Разликува бои, брои до три или повеќе, ги разбира основните поими за времето.
Социјално-емоционален развој: Почнува да развива пријателства, покажува чувство за правила и почнува да ги разбира чувствата на другите.
Совети за родителите: Поттикнете ја креативноста преку цртање, раскажување приказни и истражување на различни активности.
Од 4-та до 5-та година – подготовка за училиште
Детето сега покажува поголема независност и интерес за светот околу него.
Физички развој: Подобро ги контролира своите движења, може да вози скутер или велосипед со помошни тркала.
Когнитивен развој: Разбира едноставни приказни, брои до пет или повеќе, учи букви и се интересира за пишување.
Социјално-емоционален развој: ги разбира правилата, развива трпение и сè повеќе ги решава конфликтите преку разговор.
Совети за родителите: воведете рутина, поттикнете го вашето дете да биде независно и играјте игри кои поттикнуваат логично размислување.
Од 5-та до 6-та година – подготвеност за училиште
Ова е пресвртница кога детето почнува да се подготвува за училишните обврски.
Физички развој: Може да прескокнува, да скока на едната нога, да користи ножици и правилно да држи молив.
Когнитивен развој: Препознава букви, брои до десет, учи основни математички поими.
Социјално-емоционален развој: Ги разбира правилата на играта, покажува повеќе трпение и развива чувство за одговорност.
Совети за родителите: Учете го вашето дете преку игра, поттикнете ја неговата љубопитност и подгответе го за училишните обврски преку забавни активности.
Заклучок
Развојот на децата до шест години е полн со предизвици, но и со убави моменти. Секое дете е единствено и се развива со свое темпо, но следењето на пресвртниците може да им помогне на родителите подобро да го разберат и да му ја обезбедат потребната поддршка на своето дете. Најважно е да му се обезбеди на детето безбедна и стимулативна средина полна со љубов, во која може да го истражува светот, да учи и да расте.
Секоја нова фаза носи нови сознанија – уживајте во патувањето наречено родителство!