Целиот мој работен век работев во детското одделение на „Институт Бањица“, а над дваесет години бев раководител на детското одделение кое имаше капацитет од 126 кревети. Имам направено голем број операции на детски стопала поради вродени аномалии и стекнати деформитети. Како докажан експерт, морам да одговорам на неодамнешните написи објавени во некои весници за наводната безопасност на чевлите за мали деца, вели прим. д-р Љубомир Георгијевић, српски специјалист за ортопедска хирургија и трауматологија.
Детето се раѓа со стапало кое има дебел масен слој на плантарната страна (табанската), што некои неискусни педијатри при првичниот преглед го прогласуваат за рамни стапала. Оваа конфигурација на детското стапало е најнормална, бидејќи масниот слој под кожата е дизајниран да ги заштити подлабоките слоеви од можни повреди во најраниот период по проодувањето до четвртата година од животот. Во овој период од животот, детето ќе гази босо на секој предмет на површината бидејќи нема животно искуство. Искуството се стекнува полека и на четиригодишна возраст може јасно да ги разликува опасните предмети на земјата. Во првите неколку дена по проодувањето ќе стапне на стакло и на кој било друг предмет што ќе го повреди, но убодот ќе ја повреди кожата и ќе заврши во масното ткиво, без да ги оштети подлабоките слоеви, па тоа ќе биде и ново животно искуство. Чевлите со „прекрасно извајана влошка“ од различни производители зборуваат за нивниот „напор“ вашето дете да се чувствува удобно. Затоа цените на обувките за бебиња и мали деца се како да се број 56. Всушност, секоја влошка го уништува детското стапало. ЗОШТО?
На плантарната страна на стапалото има два слоја од осум мускули, од кои секој служи исклучиво за одржување на надолжниот лак на стапалото и предниот попречен лак. Во првите четири години, слојот на масното ткиво ја штити не само плантарната фасција, туку и таа група мускули и придружните крвни садови и нерви од повреда.
Тие поради нивната маса го „кријат“ обликот на сводовите, што ги доведува во заблуда педијатрите. Затоа лесно се одлучуваат да прогласат „рамни стапала“. Кога ставаме влошка во чевлите, вршиме притисок врз коскените структури на стапалото, предизвикувајќи очигледна конфигурација на лакот. Кога детето би можело да ви го каже моментот кога за прв пат ќе му облечете чевел со влошка, ќе ви каже „се чувствувам како да имам камен во чевелот“.
Со ваквите „анатомски“ обувки, целосно ја оневозможуваме функцијата на плантарната мускулатура (веќе споменатите два слоја од по осум мускули), а кога оваа мускулатура, која е целосно оневозможена од функција, ќе атрофира и ќе ја изгуби сета функција и сила да ги одржува лаците во физиолошка положба, стапалото навистина станува „рамно стапало“.
Пред да продолжам да ве убедувам што е добро, а што не за нозете на вашето дете, одете во прво одделение во основно училиште и замолете ги сите деца да ги соблечат чевлите. ПОРАЗ! Речиси и да нема деца со нормална конфигурација на стапалата. Излезете на улица и најдете дете Ромче (без навреда), кое оди босо од мај до октомври, со рамни стапала и размислете уште еднаш.
Најдобри чевли за дете се оние кои имаат добро покриено стапало, заштитено од влага и студ, без никаква влошка, со потпетица која е нормално пропорционална на големината на чевелот, така што детето има впечаток дека оди босо по рамна површина. Во најраните фази на одење, кога одењето е најчесто низ дома, користете само плетени обувки, направени од бабите. Па на почетокот и за првото излегување во двор или парк, а уште подобро е во потоплите месеци детето да биде босо.
Се шегувам, но по малку сум и сериозен кога велам дека чевлите треба да се купат кога детето ќе застане на сред соба и ќе каже „Дали некој овде ќе ми купи чевли?
Патиките не се потребни додека детето не почне да спортува, бидејќи повеќето патики имаат вградена влошка.
Автор: Прим. д-р Љубомир Георгијевиќ, специјалист по ортопедска хирургија и трауматологија