Првите години од животот се период на интензивно учење, но луѓето обично не се сеќаваат на тоа, што е појава позната како инфантилна амнезија. Меѓутоа, нова студија објавена во списанието „Science“ покажува дека бебињата навистина создаваат сеќавања. Сепак, останува прашањето зошто е тешко да им се пристапи на овие сеќавања подоцна во животот.
Имаат тенденција подолго да гледаат во некои предмети
„Отсекогаш ме фасцинирала оваа мистериозна празнина што ја имаме во нашата лична историја“, рекол за АФП (Agence France-Presse) Ник Турк-Браун, професор по психологија на Универзитетот Јеил и главен автор на студијата.
Отприлика на возраст од една година, децата учат исклучително добро. Тие стекнуваат јазик, проодуваат, препознаваат предмети, социјални врски… „Но, ние не се сеќаваме на ниту едно од овие искуства.“
Зигмунд Фројд, таткото на психоанализата, верувал дека раните сеќавања се недостапни за свеста поради механизмот на репресија. Но, според современите теории, причината е хипокампусот, дел од мозокот неопходен за епизодната меморија кој не е целосно развиен во раното детство.
Научниците се потпирале на претходни студии за однесување кои покажале дека бебињата, кои не можат да ги вербализираат своите сеќавања, имаат тенденција подолго да гледаат во предмети што им се веќе познати и што ги паметат.
Во меѓувреме, неодамнешните студии за мозочната активност кај стаорци покажале дека енграмите – клеточните обрасци што складираат спомени – се формираат кај млади стаорци, но со текот на времето стануваат недостапни.
Цуцли и плишани играчки
Но, досега беше невозможно да се набљудуваат бебињата, кои не сакаат да стојат мирно, со помош на уред за функционална магнетна резонанца (fMRI), кој го следи протокот на крв за да ја види мозочната активност.
За да ја надмине оваа пречка, тимот на Ник Турк-Браун користел техники што неговата лабораторија ги усовршила со текот на времето: цуцли, плишани играчки, потпирање на бебињата со перници и психоделични шари во позадина за да се задржи вниманието на децата.
Вкупно 26 бебиња, половина под една година и половина над една година, учествувале во експериментот, кој вклучувал скенирање на мозокот. Прво, им биле прикажани слики од лица или предмети. Подоцна, им била прикажана претходно видената слика заедно со новата.
„Меревме колку време поминуваа гледајќи познати слики, и тоа е нашиот критериум за разбирање на нивната меморија“, вели тој.
Закопани спомени
Со испитување на мозочната активност како одговор на меморијата, научниците потврдија дека хипокампусот бил активен во кодирањето на сеќавањата уште од многу рана возраст.
Ова беше случај кај 11 од 13 деца постари од една година, но не и кај деца помлади од една година. Тие исто така откриле дека бебињата кои подобро памтеле имале поголема активност на хипокампусот.
„Она што можеме да го заклучиме од нашата студија е дека бебињата имаат способност да кодираат епизодни сеќавања во хипокампусот од околу 12 месеци“, вели Турк-Браун.
„Генијалноста на нивниот експериментален пристап не може да се потцени“, напишале истражувачите Адам Рамсаран и Пол Франкленд во коментарот што ја придружува публикацијата.
Но, сè уште е мистерија што се случило со тие први сеќавања. Тие можеби не се во целост консолидирани во долгорочно складирање или се можеби присутни, но стануваат недостапни.
Турк-Браун се наклонува кон втората хипотеза и спроведува нова студија за да утврди дали бебињата, малите деца и децата ги препознаваат претходно гледаните слики.
Првичните резултати сугерираат дека сеќавањата можат да траат до три години пред да исчезнат. Турк-Браун е особено заинтригиран од можноста дека ваквите фрагменти еден ден би можеле да се реактивираат подоцна во животот.