Кога мислиме на малтретирање, врсничко насилство, булинг или како и да го наречете, прво замислуваме понижување, јавно исмејување, удирање, па дури и пикање глава во ВЦ школка, а а потоа и она модерно виртуелно малтретирање… И сето тоа стои, некои работи не се менувале долго, долго време. Но, она за што се зборува тука почнува некако многу помалку забележливо, како што е помалку забележливо и она што се случува пред очите на другите – наставници, професори, родители.
Покрај тоа што започнува многу посуптилно, често е всушност многу суптилно до крајот. И тоа воопшто не значи дека е помалку сурово и помалку опасно. Таквото малтретирање е всушност многу поподмолно. Многу наставници го знаат тоа, многу родители го знаат тоа, а сепак таквото малтретирање поминува „под радарот“.
Една наставничка објави видео кое брзо стана вирално, а зборува токму за тоа „суптилно малтретирање“.
Г-ѓа С е наставничка која има свој профил на Тик-Ток наречен @stillateacher и таму ја објави својата опсервација за малтретирањето што често не го гледаме, а би требало. Таа го нарече „суптилно малтретирање“ и појасни како може да изгледа тоа во училницата.
„Еве како изгледа. Ученик кој е помалку популарен, можеби има попреченост, зборува, а дете кое е насилник ќе ги гледа своите пријатели од другата страна на просторијата, ќе се смее и ќе прави гримаси“, вели таа во видеото додавајќи: „Полудувам кога ќе го видам тоа“.
Иако, како што вели, е „опуштена“ за многу работи, како што се пцуење, јадење на часовите, учениците да ја нарекуваат по име, дури и да се груби до одреден степен, ова е однесување кое не го толерира.
За да го реши проблемот, вели госпоѓица С, обично стои „веднаш до бирото на насилникот и го гледа во очи цело време додека другиот ученик зборува.“ Нејзината друга опција е да го избрка ученикот од часот. „Ако сте учителка и не ги заштитувате жестоко вашите најранливи ученици, што правите тогаш таму?“, прашува таа.
Суптилното малтретирање, според оваа учителка, вклучува и „расизам, сексизам, хомофобија“, што за неа е гаранција за „разговор еден на еден“ со кој таа секогаш се надева дека ќе го реши проблемот. Меѓутоа, ако тоа не се случи, таа вклучува и други додека ученикот не препознае дека неговиот коментар е „неприфатлив“.
Познато им е на многумина
Видеото на госпоѓица С. доби доста коментари од колеги учители кои потврдуваат колку е вообичаен овој тип на малтретирање, а некои го раскажуваат своето директно искуство на суптилно малтретирање, главно од луѓе кои биле жртви.
„Суптилното малтретирање е огромен проблем“, напишало едно лице. Друг додал: „Многу ми е мило што навистина можеш да забележиш такво суптилно малтретирање. Моите наставници активно ми кажуваа дека тоа не се случува кога се обидував да разговарам со нив за тоа“.
„Суптилното малтретирање е толку лошо! Редовно имавме караоке на часот и моравме да престанеме поради насилникот“, напишала една жена, додека друга вели: „Суптилно малтретирање кое траеше седум години, а ми требаше речиси цела деценија да го преболам.
Суптилното малтретирање можеби е потешко да се забележи, но е исто толку штетно како и физичкото насилство или навредите, па затоа е исто толку важно да се реши.
Во нејзиното следно видео, Мис С. нуди корисни совети за наставниците кога станува збор за забележување на овој тип на однесување. Таа им предлага на наставниците да им дадат на учениците анонимна анкета во која ќе ги прашаат дали има некој со кој не би сакале да седат (важно е истражувањето да биде строго доверливо). Ако има ученик кој малтретирал други, неговото име ќе се повторува повеќе пати.
Очигледно не е беспрекорно совршена стратегија, но е почетна точка. Единствената константа во злоупотребата, без разлика дали е суптилна или отворена, е дека таа не е прифатлива. А одговорноста на возрасните во животот на детето е – родителите, наставниците, професорите – да се погрижат тоа да не стане навика која се пренесува во зрелоста.