Предвремениот пубертет може да има психолошки последици што траат со години

Нова студија покажува дека децата кои предвреме влегуваат во пубертет имаат значително поголем ризик од депресија, анксиозност и нарушување на вниманието – а последиците за менталното здравје можат да траат со години откако ќе се стабилизира физичкиот развој.

Во свет каде што децата растат пребрзо, има и такви кои минуваат низ физичките промени на пубертетот во раното детство. Овој феномен се нарекува предвремен пубертет, а кога се случува затоа што хормоните во мозокот го активираат пубертетот прерано, се нарекува централен предвремен пубертет – форма што лекарите ја гледаат најчесто, особено кај девојчињата.

Што навистина се случува?

Кај централниот предвремен пубертет, телото на детето почнува да се развива како во пубертет, но многу порано од нормалното – пред осумгодишна возраст кај девојчињата и пред деветгодишна возраст кај момчињата. Иако физичките промени можеби можат да се објаснат и да се контролираат, новото истражување предупредува дека емоционалната цена на овој забрзан развој е многу поголема отколку што се сметаше претходно.

Истражување што ги осветлува невидливите последици

Тим експерти од Германија следел повеќе од 6.500 деца во период од 13 години и открил дека оние на кои им е дијагностициран централен предвремен пубертет имале:

Речиси 50 проценти поголем ризик од какво било ментално нарушување во споредба со нивните врсници.

73% поголем ризик од депресија
45% поголем ризик од анксиозност
53% поголем ризик од ADHD
76% поголем ризик од нарушувања во однесувањето

Она што е особено загрижувачко е што некои нарушувања, како што се депресијата и ADHD, се задржувале и до осум години по дијагнозата, дури и кога физичкиот развој на детето се вратил во нормала.

Влегла во пубертет на 4 години: Вистината што не ја гледаме на прв поглед

Кога мајката на едно девојче од американската држава Охајо забележала дека нејзината 4-годишна ќерка има зголемени гради, таа на почетокот не била премногу загрижена. Мислела дека тоа е само вообичаена (буцкаста) фаза на раст. Но, телото на детето продолжило да се менува – побрзо отколку што било кој бил подготвен да прифати.

„Таа почна да избегнува да си игра со своите врсници, да се повлекува во себе, повеќе не сакаше да оди на балет. Едноставно, делуваше поинаку. Како повеќе да не е дете”, рекла нејзината мајка.

По лекарските прегледи и хормонските анализи, било утврдено дека девојчето имало централен предвремен пубертет – состојба во која процесите на созревање во мозокот се активираат многу порано отколку што треба. Иако немала тумор или видлива причина, хормоните се однесувале како детето веќе да влегло во пубертет. Телото растело, но душата не можела да го следи.

„Луѓето ме осудуваа. На игралиштето ме прашуваа зошто ѝ дозволувам да носи градник. А јас само се обидував да ја заштитам. Таа не разбираше што се случува, но чувствуваше срам, збунетост, страв… А имаше само четири години.

Лекарите вовеле терапија која привремено ги „заспива“ хормоните, со цел да ги забават процесите на пубертетот и да му дадат шанса на детето емоционално да го достигне физичкиот развој. Сепак, вистинската борба не била телесна, туку психолошка.

Мајката одлучила да ја вклучи својата ќерка во психолошка поддршка – преку игра, цртање, разговори. Со текот на времето, девојчето повторно почнало да се насмевнува, да игра и да се шегува. Но, трагата од збунетоста што ја носела тогаш останала врежана и кај неа и кај нејзината мајка.

„Не би посакала никому да го гледа своето дете како се прашува зошто е различно. И не знае како да праша. Само молчи и те гледа со големи, исплашени очи“.

Што значи ова за родителите и лекарите?
Авторите на студијата велат дека секој што се грижи за децата – родители, старатели, педијатри и психолози – треба да обрне внимание на знаците на емоционална нестабилност кај децата со оваа состојба и да реагира на време.

Иако детето може да изгледа физички „нормално“, психолошките ефекти можат да се задржат долго време. Раната интервенција и разговорот можат да бидат клучни – се наведува во студијата.

Нашата задача е да ги разбереме

Во свет каде што е доволно тешко да се биде дете, предвремениот пубертет може дополнително да го комплицира растењето. Не е лесно кога детето се чувствува „различно“ од своите врсници, ниту кога неговото тело го принудува да порасне предвреме. Затоа е важно да се биде внимателен, трпелив и отворен за разговор.
Ако, покрај физичките промени, забележите и промени во однесувањето – повлекување, тага, немир, импулсивност – тоа можеби не е само „фаза“. Може да биде повик за помош. И колку побрзо реагираме, толку се поголеми шансите тоа дете да порасне во здрава, стабилна и среќна личност.