Добар начин за почеток е да ги споредите постапките на вашето дете со оние на неговите врсници, како што предлага д-р Марк Волрајх, почесен професор по педијатрија во Центарот за здравствени науки на Универзитетот во Оклахома.
Ако вашето дете се бори да седи мирно додека другите на негова возраст го прават тоа лесно, ова може да биде знак за проблем.
Наставниците можат да бидат особено корисни во препознавањето на овие разлики бидејќи набљудуваат многу деца во ист амбиент.
Клучни симптоми на АДХД кај децата
Децата со АДХД обично покажуваат однесувања поврзани со хиперактивност, импулсивност и невнимание.
ЦДЦ наведува 18 клучни однесувања кои може да укажуваат на АДХД, поделени во две групи – девет знаци на невнимание и девет знаци на хиперактивност/импулсивност, објаснува д-р Волрајх.
Момчињата имаат двојно поголема веројатност да бидат дијагностицирани со АДХД од девојчињата, веројатно затоа што хиперактивното однесување е позабележливо и почесто кај момчињата.
Деветте знаци на невнимание вклучуваат:
често не обрнува внимание на детали или прави невнимателни грешки во училишната работа или при други активности
често има проблем да остане фокусиран на задачи или игри
често се чини дека не слуша кога директно му се зборува
често не ги следи упатствата и не успева да ги заврши училишните задачи, домашните задолженија или другите обврски (на пр., губи фокус, излегува од колосек)
често има проблеми со организирање на задачи и активности
често избегнува, не сака или се двоуми да извршува задачи кои бараат ментален напор во подолг временски период (како што се училиште или домашна задача)
често ги губи работите потребни за задачи и активности (на пр. училишен прибор, моливи, книги, алатки, паричници, клучеви, документи, очила, мобилни телефони)
често лесно се дефокусира
често е заборавно во секојдневните активности.
Девет знаци на хиперактивност и импулсивност вклучуваат:
често се вртка наваму натаму или тапка со рацете или стапалата, или се мешколи на столчето
често го напушта своето место во ситуации кога се очекува да остане седнат
често трча или се качува во ситуации кога тоа не е соодветно
често не може да игра тивко или да учествува во слободни активности
често е во движење, делувајќи како да е управуван од мотор
често зборува претерано
често го кажува одговорот пред да се заврши прашањето
често има проблеми да чека на ред
често ги прекинува или навлегува во разговорите на другите (на пр. се меша во разговори или игри).
За дијагноза на АДХД, шест или повеќе од овие симптоми мора да бидат присутни кај деца на возраст од 4-17 години и најмалку пет кај постари тинејџери и возрасни.
Овие однесувања мора да започнат пред 12-годишна возраст и да траат најмалку шест месеци и мора да се појават во повеќе услови, на пример дома и на училиште.
АДХД кај помлади наспроти постари деца
Иако симптомите на хиперактивност може да се намалат во адолесценцијата и зрелоста, повеќето критериуми за АДХД остануваат исти низ возраста.
Д-р. Волрајх забележува дека на возрасните и на постарите тинејџери им се потребни само пет симптоми за дијагноза, а симптомите не смеат да се должат на други фактори како што се анксиозност или злоупотреба на супстанции.
Кога да побарате помош?
Д-р. Јамалис Дијаз, детски психолог во NYU Langone, ги советува родителите да бараат знаци дека АДХД однесувањето пречи во секојдневниот живот дома, на училиште или додека се дружат со пријателите.
Конфликтот со браќата и сестрите, тешкотиите во завршувањето на училишната работа или социјалните предизвици може да укажуваат на потреба од професионална евалуација.
Ако овие однесувања го надминуваат она што е типично за возраста на детето и предизвикуваат нарушување, можеби е време да побарате помош.
Каде да добиете проценка на АДХД?
Ако се сомневате на АДХД, започнете со разговор со педијатарот на вашето дете.
Сепак, сеопфатна евалуација од страна на професионалец за ментално здравје е од суштинско значење за точна дијагноза.
Овој процес често вклучува скали за оценување на родителите и наставниците, интервјуа и клинички опсервации.
Ако се дијагностицира со АДХД, родителите треба да работат со дијагностичар за да развијат план за решавање на специфичните потреби на нивното дете.
Третманот може да вклучува бихејвиорална терапија, когнитивна бихејвиорална терапија или лекови.
Училиштата исто така можат да обезбедат поддршка преку специјални програми за да им помогнат на децата со АДХД да напредуваат академски.