Половите хормони, како естрогенот и тестостеронот, се моќни играчи во мозокот, кои влијаат на расположението, меморијата и многу повеќе. Некои од најдраматичните хормонални промени што ги доживуваат луѓето се случуваат за време на бременоста, а сепак тие девет месеци досега беа црна кутија за човечката невронаука.
Новата студија објавена во списанието Nature Neuroscience ги документирала промените во мозокот на една жена скенирајќи го 26 пати во текот на бременоста – пред, за време и по породувањето.
Сивата маса се намалува, белата се зголемува
Резултатите откриваат дека бременоста ја менува мозочната структура, како што е сивата материја која се намалува и белата материја која станува посилна, пишува National Geographic.
Сивата материја, одговорна за когнитивните процеси како учењето и социјалната перцепција, се намалува за време на бременоста.
Оваа промена не е загрижувачка бидејќи слични процеси се случуваат за време на пубертетот за да се направи мозокот поефикасен.
Научниците веруваат дека овие промени им овозможуваат на мајките подобро да се прилагодат на потребите на своето дете, како што е зголеменото чувство за социјалните сигнали.
Белата материја, која ги поврзува нервните мрежи, се зајакнува во вториот триместар, но се враќа на основното ниво со породувањето. Овие промени потенцијално ги подобруваат когнитивните способности, но ова бара дополнително истражување.
Промени кои траат со години
Студијата покажала дека промените во сивата материја траат и до две години по раѓањето. Научниците откриле дека овие промени се поврзани со зголемено ниво на хормони како што се естрадиол и прогестерон.
Интересно, снимањето на мозокот може да идентификува дали некоја личност била бремена, дури и со децении подоцна.
Промените во мозокот за време на бременоста може да имаат и позитивни и негативни ефекти. Депресијата за време на бременоста и по породувањето погодува помеѓу 10 и 20% од мајките, а многумина остануваат недијагностицирани.
Овие истражувања би можеле да помогне да се препознаат типичните модели на промени во мозокот и да се идентификуваат оние кои укажуваат на ризик од перинатална депресија.
Занемарена тема во науката
И покрај фактот дека повеќето жени доживуваат бременост во текот на нивниот живот, ефектите од овој период врз мозокот остануваат недоволно проучени.
Помалку од 0,5% од статиите за невронаука објавени во последните 25 години се однесуваат на теми специфични за здравјето на жените.
Причината? Бремените жени честопати се исклучени од истражувања како што се скенирање со магнетна резонанца како мерка на претпазливост, иако е докажано дека се безбедни.
Емили Џејкобс, една од авторките на студијата, истакнала дека историското запоставување на женското тело во биомедицинската наука е дел од поширок проблем.
Ваквото истражување е важно не само за разбирање на бременоста, туку и за други хормонални промени како што се менопаузата и хормонската терапија.
„Незнаењето за овие феномени не им штети само на жените – им штети на сите“, заклучува Џејкобс.