Нова ера во медицината: Конечно разбираме како настанува Паркинсоновата болест, а тоа отвора нови можности во терапијата

Д-р Тихомир Илиќ, познат невролог, за Еуроњуз Србија го нагласува значењето на ова откритие, нарекувајќи го „апсолутно големо откритие“. Тој објаснува дека разбирањето на функцијата на нервните клетки и митохондриите, кои делуваат како енергетски централи, носи нова перспектива во истражувањето на Паркинсоновата болест, невродегенеративно нарушување кое погодува голем број луѓе ширум светот.

Д-р Илиќ опишува како, благодарение на иновативниот технолошки напредок, како што е крио-електронската микроскопија со висока резолуција, научниците за прв пат успеале да ја визуелизираат структурата на протеинот Пинк-1.

Овој протеин, вели тој, ја игра улогата на „главен инспектор“ во нашите клетки, надгледувајќи го квалитетот на работа на митохондриите.

„Ако Пинк-1 не ја провери исправноста на енергетските централи, процесот почнува да шкрипи“, нагласува д-р Илиќ.

Паркинсоновата болест, како што дополнително објаснува д-р Илиќ, првенствено се јавува во дел од мозочното стебло наречен црна супстанција. Митохондриите се неопходни за континуирано производство на енергија, но нивното евентуално оштетување доведува до акумулација на дисфункционални клетки кои умираат.

„Пинк-1 делува како „инспектор“ ставајќи „налепница“ наречена убиквитин на оштетените митохондрии, сигнализирајќи го нивното отстранување преку процес познат како митофагија“, вели д-р Илиќ.

На глобално ниво бројот на луѓе кои страдаат од Паркинсонова болест достигнува до 10 милиони, што ја прави најбрзо растечка невродегенеративна болест. Околу 10 до 15 проценти од заболените ширум светот имаат наследна форма на болеста, а меѓу нив, мутацијата Пинк-1 се јавува релативно често.

Потенцијалната терапија и иднината

Д-р Илиќ истакнува дека иако во моментов има голем број лекови за Паркинсонова болест, фокусот е на развој на терапии кои го менуваат природниот тек на болеста.

„Сега ќе се обидеме да развиеме лекови кои ќе ја стабилизираат или модифицираат функцијата на протеинот Пинк-1, па дури и мали молекули кои би ја преземале неговата функција“, објаснува д-р Илиќ, потсетувајќи дека мутацијата Пинк-1 е клучна за истражување на персонализираните лекови.

Тој, исто така, истакнува дека побрзите стапки на развој на нови лекови, со поддршка од вештачката интелигенција (АИ), отвораат нови перспективи во истражувањето.

„Вештачката интелигенција ќе биде во состојба да препознае различни молекули кои би можеле да го заменат „надзорникот“, вели д-р Илиќ, додавајќи дека не е сè до лековите, туку и во разбирањето на комплексните односи во мозокот.

Д-р Илиќ изразува оптимизам за промените што вештачката интелигенција ги носи во светот на медицината, особено во неврологијата, каде моделите на комуникација на мозокот – хемиска и електрична – можат да се применат за терапевтски цели.

Откривањето на генетската мутација Пинк-1 може да укаже на нови начини на лекување, не само за Паркинсоновата болест, туку и за други дегенеративни болести.

Разбирањето на структурата и функцијата на протеинот Пинк-1 претставува револуција во истражувањето на невродегенеративните болести, а големите очекувања лежат во идните терапевтски пристапи. Научниците сега имаат можност да развијат нови стратегии за третман кои се насочени кон специфични генетски мутации, кои би можеле да ја забават или дури и да ја запрат прогресијата на болестите како што е Паркинсоновата болест.

Инаку, еден од препознатливите симптоми на Паркинсоновата болест е треперењето на рацете или нозете во мирување, а како што објаснува д-р Илиќ, постојат четири моторни симптоми вклучени во контрола на движењата, а вкупно ги има четириесет.

„Стареењето е најважниот поединечен фактор на ризик за заболување“, посочува тој, истакнува тој напоменувајќи дека денес пејзажот на заболувањето се менува кон порана возраст.