Дигиталниот аутизам е развојна состојба кај децата што се јавува поради зависност од екрани и се манифестира преку тешкотии во комуникацијата, повторувачки и стереотипни дејства, но за разлика од „класичниот“ аутизам, кој е трајно нарушување, со оваа форма е можно детето да се врати на уреден развоен пат.
Дигиталниот аутизам или зависноста од екранитe може едноставно да се објасни како зависност од секаков вид екрани – мобилен телефон, телевизор, компјутер, таблет – вели Ивана Билиќ, психолог од Психијатриската болница за деца и адолесценти во Загреб. Тaa додава дека нарушувањата се манифестираат до третата година од животот на детето.
„Знаеме дека причината за дигиталниот аутизам е прекумерната употреба на екрани и нема строг почеток на нарушувањето на рана возраст. Пред да се развие зависност од екран, мозокот на детето редовно е престимулирано од употребата на екраните, а тоа предизвикува стрес во мозокот“, објаснува таа.
„Класичниот“ аутизам е невроразвојно нарушување и е трајна состојба кај лицето чие функционирање може да се подобри со разни терапевтски интервенции.
„Неговата причина е непозната, па затоа не може да се зборува за конгенитален аутизам. Започнува во раното детство и се манифестира преку тешкотии во комуникацијата и социјалното функционирање, повторувачки и стереотипни обрасци на однесување, ригидност во размислувањето, присуство на специфични интереси“, вели Билиќ.
Образовниот рехабилитатор Јелена Петрановиќ, вработена во градинката „Пјерина Вербанац“ во Лабин, објаснува дека „класичниот“ аутизам не е „излечив“, за разлика од дигиталниот аутизам, кој е од реверзибилен тип, односно е можно детето да се врати во уреден развоен тек со соодветни интервенции, доколку се реагира на време.
Родителите треба да побараат помош ако ги препознаат симптомите
„Симптоматски, дете со дигитален аутизам се однесува како да припаѓа на аутистичниот спектар, односно има слабо или воопшто нема развиени говорни и комуникациски вештини – не реагира на своето име, не воспоставува контакт со очите, дури ни не ги комуницира своите потреби невербално“, објаснува тој.
Петрановиќ вели дека ако говорот е развиен, тоа се главно таканаречени скрипти или ехолалија, т.е. нефункционално повторување на текстови од цртани филмови или игри.
„Детето често станува изолирано и не комуницира со други деца бидејќи нема развиени социјални вештини, а и самата игра е неразвиена“, навела таа.
Играчките не ги користи функционално, туку исклучиво за истражувачки цели – фрла играчки или, на пример, само ги врти тркалата на играчката-автомобил без да ја вози. Покрај тоа, детето има слабо развиено и дефокусирано внимание и евентуално некои форми на агресивно однесување поради неможноста да ги изрази сопствените потреби и намалена емоционална регулација поради зависничкиот образец на однесување.