Зошто азиските деца имаат најдобри оценки, најдобро однесување, најмалку проблеми со дрогата и најмногу заработуваат?

Пред неколку години, додека седевме во еден голем парк, едно од нашите деца наеднаш изјави дека кога ќе порасне ќе ни дава дел од платата (10% мене, 10% на татко му). Слушнаа некои други луѓе што седеа и сите слатко се изнасмеавме на темата за решеното прашање за пензија и безгрижна старост. Сигурна сум дека многумина мислат дека во таква ситуација на детето треба да му се објасни дека треба да се грижи за себе, а не за нас, ние ќе се снајдеме па и да не се снајдеме не ни должи ништо.

Но, тој ни должи многу. Ни должи многу и ќе ни должи уште повеќе. Исто како што ние им должиме многу на нашите родители и тие им должат на нивните. Не треба да се објаснува дека во разни драстични ситуации децата секогаш имаат предност, бидејќи пред себе го имаат животот, а тие се поважни од нас. Но, дефинитивно треба да очекуваме да го вратат донекаде тоа што го вложуваме во нив, додека се мали, но и кога ќе пораснат. Љубов, внимание, грижа, време, внуци. И да, пари, зошто да не, секако ним ќе им останат.

Некои тоа јасно го даваат на знаење. Ејми Чуа, која е професорка по право на Јеил, го напишала бестселерот „Борбен крик на мајката тигар“ пред околу петнаесет години. Во таа питка и провокативна книга се занимава со разликата во воспитувањето на децата од страна на Кинезите и Американците. Таа издвои неколку разлики, од кои најмногу се зборува за високите очекувања (високи стандарди и инсистирање на посветеност – Кинезите нема да ја закачат која било детска чкртаница во канцеларија) и количината на насочување на децата (децата можат да се занимаваат само со одредени хобија и да учат само одредени факултети). Кинеските родители се директни во критиките и отворено се мешаат во животот на своите деца, без разлика колку години имаат тие, безгрижно преминувајќи ги оние фамозни граници за кои толку многу предупредуваат терапевтите.

Сепак, еден клучен елемент на кинеското разбирање на семејството остана помалку забележан, а тоа е – што им должат децата на своите родители. Меѓу англосаксонците во Америка е широко распространет ставот дека децата не им должат ништо на своите родители. Таму, родителите на возрасните деца често се однесуваат во согласност со тоа, па додека нивните деца мака мачат со станбени и студентски кредити, тие ги трошат своите пензии на крстарења и им го оставаат својот имот на разни колеџи и добротворни организации.

Во таквото разбирање на суштината на односот меѓу децата и родителите, кој, кога детето ќе стане човек, во суштина се сведува на односот на кои било две индивидуи кои можеби имаат емоции еден кон друг, но не и обврски, игра неверојатно голема улога еден банален факт, имено тоа што неродените деца не барале да се родат. Иако преку 90% од секојдневните човечки интеракции се случуваат без никој да ги побара, во овој случај тоа е одеднаш од клучно значење.

Никој немал желба, ниту барал, па дури и не се согласил да се роди, пред да се роди. Тоа е очигледно невозможно. Но, некако од тоа се извлекол заклучок дека родителот е на некој начин виновен, или барем одговорен што некого родил. Тоа била негова одлука, па ќе мора да живее со последиците.

Онаа втора перспектива, која ја зазема Чуа, е дијаметрално спротивна. Родителот му дал на детето живот, најважното и највредното нешти и тука само што почнуваат долговите на детето. Да, тоа не барало, затоа што не можело, но ако можело, ќе се борело со другите милијарди разни хипотетички ембриони за да биде избрано. На крајот на краиштата, ниту патниците од автобусот што виси над амбис не ги прашуваат дали треба да се спасат, ниту пак некој ги прашува мртвите дали да ги оплакуваме; индивидуалниот избор е само еден елемент на доброто и правилното, а доброто решение што се наметнува е скоро секогаш подобро од глупоста што самите сме ја избрале.

Вообичаено е дека, од сите раси во Америка, азиските деца имаат најдобри оценки, најдобро однесување, најмалку проблеми со дрога и криминал и највисоки примања кога ќе пораснат. Но, тие имаат и најмалку проблеми со менталното здравје, најниски стапки на самоубиства и најмалку шанси истите тие родители, кои постојано ги критикуваат, да ги стават во дом за стари лица. Напротив, често живеат со нив, ги носат од Кина, а ако се болни, ги оставаат како деца на дневен престој, а после работа ги враќаат дома. Додека западните земји се тркаат да донесат поекстремен закон за евтаназија, тоа сè уште не е случај во Азија.

Некои ќе речат дека има тука генетика, други ќе се осврнат на конфучијанизмот, трети ќе спомнат дека ништо не им вреди затоа што не се доволно решителни, забавни и креативни. Меѓутоа, кога станува збор за односите родител-дете, тие очигледно добро поставиле некои фундаментални работи.

Текстот е од ТУКА.