Дури 85% од висината се формира пред пубертетот: Децата мора да имаат здрава исхрана, доволно сон и физичка активност

Растот е најдобар показател за здравјето и исхраната на детето. Нискиот раст не е само естетски проблем, туку може да биде и знак за посериозни здравствени проблеми. Посебно внимание се посветува на недостатокот на хормон за раст кај децата, бидејќи последиците од оваа состојба можат да бидат далекусежни, од нарушувања на развојот на коските и мускулите, до ефекти врз метаболизмот и имунолошките функции, до потенцијални кардиоваскуларни проблеми.
Растот не е само бројка на висинометарот, туку симбол на здраво детство. Практиката покажала дека момчињата се прегледуваат почесто, бидејќи родителите повеќе се грижат кога момчето е пониско од своите врсници, додека девојчињата се носат на прегледи поретко, иако тие исто така можат да имаат нарушување на растот. Затоа е важно секое дете, без оглед на полот, да има еднаква шанса за навремена дијагноза.

Денес, систематските прегледи во здравствените центри не се толку сеопфатни како порано, па затоа голем број деца ја проверуваат својата висина за првпат, дури во подоцнежна училишна возраст. Затоа кампањите за рано мерење во училиштата се особено важни.

Според експертите, децата треба да се мерат еднаш годишно додека не појдат на училиште, а потоа на секои две години преку систематски прегледи, во прво, трето, петто и седмо одделение. Меѓутоа, во пракса, голем број деца пристигнуваат кај детски ендокринолози дури во седмо одделение, на околу 13 години, кога драгоценото време за рано откривање на абнормалности во растот веќе е пропуштено.

Родителите честопати веруваат дека нивното дете ќе „порасне“ за време на пубертетот, но тоа не е вистина; децата кои се ниски пред пубертетот обично остануваат пониски и подоцна. Педијатриските ендокринолози предупредуваат дека дури 85% од конечната висина се стекнува пред пубертетот, а дека пубертетот носи само околу 15% раст, поради што раното препознавање на проблемот е клучно.

Затоа е важно да се знаат основните упатства: детето треба да биде високо околу 100 сантиметри на четиригодишна возраст, а околу 120 сантиметри пред да почне да оди на училиште. Само пет проценти од децата се ниски поради хормонални проблеми, додека мнозинството имаат други причини. Најчеста хормонална причина е нарушување на тироидната жлезда, проследено со недостаток на хормон за раст. Клучен предупредувачки знак е бавната стапка на раст.

Типично, децата растат помеѓу 5 и 7,5 сантиметри годишно од двегодишна возраст до пубертет. Ако детето порасне помалку од пет сантиметри за една година, тоа е јасен знак дека треба да посети лекар.

Терапија може да примаат деца со потврден недостаток на хормон за раст, деца родени мали за гестациската возраст кои остануваат ниски, деца со хронична бубрежна инсуфициенција, девојчиња со Тарнеров синдром и деца со Прадер Вилиев синдром.
Љубовта, вниманието и сонот се подеднакво важни за растот.
Конечно, докторите потсетуваат дека родителите играат клучна улога во развојот на своите деца:

Децата мора да имаат балансирана, здрава исхрана, доволно сон и физичка активност. Хормонот за раст се лачи најмногу ноќе, во длабок сон, поради што е важно децата да си легнат на време. И секако – љубовта, вниманието и разговорот со децата имаат огромно влијание врз нивниот раст и развој.

Пораката е јасна – редовно мерете ги вашите деца, следете го нивниот раст и не одложувајте преглед ако забележите забавување. Навременото откривање на проблемите и терапијата можат да направат разлика помеѓу изгубените сантиметри и постигнатиот целосен потенцијал.