Воспитувањето деца е една од најтешките работи во светот и една од оние работи каде грешките често се неизбежни. Паровите кои штотуку добиле дете често прашуваат кога се почнува со воспитување, па многумина се склони да кажат дека детето се воспитува од раѓање и дека темелите се поставуваат до седумгодишна возраст, односно до неговото поаѓање на училиште.
Воспитувањето не започнува од раѓање, бидејќи децата до година и пол или две години не ги разбираат вашите вербални пораки – вели за Телеграф психологот Љубица Богетиќ.
Таа наведува дека децата не треба да се дисциплинираат во првата година од животот, бидејќи тоа не го разбираат.
Се што треба да направат родителите во првите две години од животот на детето е да му излезат во пресрет. Да го нахранат кога е гладно, да го пресоблечат, да го лулаат, да го носат… – набројува психологот.
Таа објаснува дека некои одамна вкоренети обрасци во воспитувањето на нашите простори во пракса не се покажуваат како најдобар избор на стил на комуникација со децата на најрана возраст.
Периодот од 3 до 7 година е клучен за формирање на карактерот
Психологот објаснува дека тоа е првата фаза на адаптација во формирањето на личноста, по што доаѓа фазата на социјализација, која некои луѓе погрешно ја поистоветуваат со воспитувањето, што е многу поширок и покомплексен концепт.
Периодот од третата до седмата година од животот на детето е клучен за формирање на тип на личност. Често може да трае до деветтата година и најчесто е поврзана со социјалната адаптација, која повеќето луѓе ја водат како воспитување. Тоа е начинот на кој се однесува детето, колку е тоа, што се вели кај нас, културно или некултурно, како се социјализирало на училиште со своите врсници – објаснува психотерапевтката.
Таа истакнува дека врз формирањето на типот на личност, односно карактерот, влијаат две работи – темпераментот, кој секој од нас го наследува и воспитувањето што го добиваме.
Во периодот од третата до седмата година од животот, детето се прилагодува на барањата на околината, односно семејството и околината и одговара на нив со тоа што веќе почнува да сфаќа кое однесување е прифатливо, а кое не. Потоа врз основа на тоа се прилагодува и ги тестира границите. Секако, во оваа фаза најголемо влијание имаат родителите, а тука се и бабите и дедовците, воспитувачките во градинка – објаснува Богетиќ.
Според неа, шемите на однесување кои сме ги усвоиле во тој период ќе не следат низ сите возрасти, со мали или поголеми промени кои ќе ги направиме работејќи на себе.
Во тој период се формира 80 отсто од нашиот карактер кој ќе не следи во текот на животот. Се разбира, тоа не е „зацементирано“ и можеме да се промениме, но дури подоцна, кога ќе пораснеме и ќе станеме свесни која е, меѓу другото, целта на психотерапијата. Во моментот кога усвоивме некаков шаблон или создадовме некој одбранбен механизам, тоа беше единствениот начин да се „преживее“ таа ситуација и беше правилно. Подоцна сфаќаме дека некои од тие обрасци ни се штетни и можеме да ги промениме работејќи на себе – вели Богетиќ.
Она што родителите го вградуваат во основите на личноста ги следи децата во текот на нивниот живот
Соговорничката потсетува дека на карактерот и образованието по седумгодишна возраст и поаѓање во училиште влијае општеството, но и околината, а го наведува и примерот со тренер ако детето спортува.
Тоа е, се разбира, влијание во помала мера од она што го имавте до седумгодишна возраст врз формирањето на карактерот, но промени се случуваат. Овие промени се особено карактеристични за периодот на адолесценција – објаснува Богетиќ.
Сепак, родителите секако имаат најважно и најголемо влијание врз карактерот и воспитувањето на детето:
Каква самодоверба ќе имате како возрасен зависи од многу работи, вклучувајќи ја и првата фаза, односно задоволување на потребите во најраната возраст. Подоцна тоа зависи од очекувањата на родителите и околината во периодот од третата до седмата година од животот.
Богетиќ вели дека родителите дефинитивно треба да имаат на ум кога ги воспитуваат децата дека она што ќе го всадат во темелите на нивната личност во првите седум години ќе ги следи до крајот на животот.