Биполарно растројство: 10 симптоми и како да ги препознаете?
Кога станува збор за ментални болести, постојат многу стереотипи поврзани со нивните симптоми и начини на лекување. Ваквите болести понекогаш е тешко да се објаснат точно, а со тоа и да се препознаат. Ова особено важи за луѓето со симптоми на биполарно растројство.
Вкупното здравје на една личност е под влијание на голем број фактори – и внатрешни кои можат да се контролираат и ублажат, и надворешни кои честопати немаме можност да ги предвидиме. Под влијание на непредвидливи животни околности, се зголемува можноста за нарушувања на расположението, од кои едно од најчестите е биполарното растројство.
Биполарното растројство се карактеризира со постојани промени помеѓу екстремно високи (манија) и ниски (депресија) расположенија.
Што е биполарно растројство?
Биполарното растројство најчесто се опишува како неможност за контрола на расположението, па затоа оние кои страдаат од ова растројство флуктуираат помеѓу манично и депресивно однесување. Таквото однесување може да биде многу збунувачко за себе, но и за оние околу нив, објавува Health.com.
„Склони сме да ги припишуваме ваквите симптоми на вознемиреност поради проблеми на работа или замор“, вели д-р Кери Берден, професор на Одделот за психијатрија, психологија и студии за однесување на Универзитетот во Калифорнија.
Биполарното растројство е малку почесто кај жените, а го имаат и децата и тинејџерите.
Симптоми кај деца и тинејџери
Симптомите на биполарно растројство може да бидат тешки за идентификување кај децата и тинејџерите. Често е тешко да се каже дали овие симптоми се вообичаени подеми и падови или се должат на стрес или траума, или дали се знаци на проблем со менталното здравје различен од биполарно растројство.
Децата и тинејџерите може да имаат различни големи депресивни или манични или хипоманични епизоди. Но, образецот може да се разликува од оној на возрасните со биполарно растројство. Расположението може брзо да се менува за време на епизодите. Некои деца може да имаат периоди без симптоми на расположение помеѓу епизодите.
Најзабележливите знаци на биполарно растројство кај децата и тинејџерите може да бидат сериозни промени во расположението кои не се како нивните вообичаени промени во расположението.
Екстремно високо расположение
Кога лице кое страда од биполарно растројство влегува во таканаречената манична фаза, неговото однесување наликува на еуфорија. Често се смета за светла страна на биполарното растројство бидејќи во оваа фаза лицето е преполно со енергија, креативност и оптимизам. За некои, оваа фаза може да оди во крајности, што резултира со исклучување од реалноста.
Недовршени работи
Да се има куќа полна со недовршени проекти е речиси заштитен знак на биполарно растројство. Луѓето кои страдаат од биполарно растројство имаат тенденција да смислуваат големи проекти и никогаш да не ги завршуваат, туку да преминат на нешто друго на половина пат, вели д-р Дон Малоун, директор на Центарот за студии за однесување и началник на одделот за психијатрија во клиниката Кливленд во Охајо.
Депресија
Спротивна на маничната, е депресивната фаза, која е иста како кај луѓето кои страдаат од депресија. Нивото на енергија опаѓа, лицето постојано се чувствува поспано и нема апетит. Депресивната фаза на биполарно растројство не може да се третира со антидепресиви бидејќи тие би можеле директно да го доведат пациентот во манична фаза, вели д-р Малоун.
Раздразливост
Постои варијанта на биполарно растројство во која пациентот доживува еден вид „мешана фаза“ – доживува симптоми на манија и депресија во исто време. Во текот на оваа фаза, тие се многу раздразливи. Покрај тоа што е многу исцрпувачка, ова е формата на растројство што е најтешко да се препознае бидејќи се чини дека едноставно имате лош ден.
Брз говор
Веројатно познавате барем една личност која е природно зборлива, но постои разлика помеѓу зборливост и наметнат говор. Со лице со биполарно растројство, ќе се чувствувате како да не водите разговор, туку како да води монолог. Ако се обидете да ги прекинете, тие само ќе ве надгласат.
Проблеми на работа
Лице кое страда од биполарно растројство ќе има проблеми на работа бидејќи симптомите на оваа болест им го отежнуваат нормалното работење и комуникацијата со колегите. Замислете дека понекогаш сте манични, понекогаш депресивни, имате тенденција да ги оставате работите недовршени и се обидувате нормално да ја работите работата.
Употреба на алкохол или дрога
Околу половина од луѓето кои страдаат од биполарно растројство развиваат и некаков вид зависност, најчесто од алкохол или некоја дрога. Со алкохолот, на пример, тие се обидуваат да се смират во манична фаза и да го подобрат расположението кога се депресивни.
Неправилности во однесувањето
Маничната фаза често резултира со абнормалности во однесувањето. Д-р Малоун наведува дека кај своите пациенти забележал дека ова најчесто се манифестира на два начина: прекумерна консумација на алкохол или необично сексуално однесување. Во манична фаза, пациентите правеле работи што инаку никогаш не би ги правеле.
Проблеми со спиењето
За време на депресивната фаза, се чувствувате уморни и без разлика колку спиете, тоа не е доволно. Од друга страна, за време на маничната фаза, не спиете доволно, но сепак никогаш не сте уморни. Според д-р Берден, најдоброто нешто што биполарно лице може да го направи за својот сон е да развие навика да си легнува и да станува во исто време секој ден.
Наплив на идеи
Ова е симптом на маничната фаза – чувство дека вашите мисли се тркаат, нови идеи постојано ви доаѓаат и не можете да го контролирате сопствениот тек или брзина на мислите. Се чувствувате речиси како да се тркате со себе, а како поврзан симптом често се јавува забрзаниот говор.
Кога да се посети лекар
И покрај нивните екстремни промени во расположението, луѓето со биполарно растројство често не знаат колку емоционалната нестабилност им го нарушува животот и животот на нивните најблиски. Како резултат на тоа, тие не го добиваат потребниот третман.
Ако сте како некои луѓе со биполарно растројство, можеби уживате во чувствата на еуфорија и циклусите на поголема продуктивност. Но, емоционален пад секогаш ја следи оваа еуфорија. Овој пад може да ве остави депресивни и исцрпени. Може да предизвика проблеми во согласувањето со другите. Исто така, може да ве доведе во финансиски или правни проблеми.
Доколку имате какви било симптоми на депресија или манија, обратете се кај вашиот здравствен работник или професионалец за ментално здравје. Биполарното растројство не се подобрува само од себе. Професионалец за ментално здравје со искуство во биполарно растројство може да ви помогне да ги контролирате симптомите.
Кога да побарате итна помош
Мислите за самоубиство и дејствувањето врз основа на овие мисли се вообичаени кај луѓето со биполарно растројство. Ако размислувате да се повредите себеси или ако имате близок кој е во опасност од самоубиство или обид за самоубиство, побарајте помош.