Една од сцените во Форест Гамп кои им се омилени на многуминана е кога таткото првпат го среќава својот син и седнува со него на подот заедно да ја гледаат улицата Сезам. Тие ги навалуваат главите идентично налево, како доказ за заедничките гени. Можеби го сметаме ова за научено однесување, но синот и таткото штотуку се запознале, за прв пат.
Излегува дека овој сладок филмски момент всушност има основа во фасцинантната наука. Правилата за генетско наследство налагаат нашата ДНК да се пренесе на нашите деца. Но, научниците почнаа да сфаќаат дека генетското наследство може да биде покомплицирано од тоа. Покрај тоа што ќе ги наследиме сините очи на тато или висината на мама, можеме да наследиме и однесувања, стравови или склоности што нашите мајки или татковци ги доживеале или научиле.
Значи, ако се прашувате зошто се чувствувате како да сте се претвориле во својата мајка, не сте сами!
Истражувањата покажаа дека е можно информациите за животната средина да се наследат биолошки преку хемиски промени кои се случуваат во ДНК, но всушност не ја менуваат самата генетска секвенца.
Секоја клетка има генетски код, а според информациите што ги поседува, протеините се произведуваат за да станат одредени типови на клетки како кожа, органи или мускули.
Хемиските прекинувачи, наречени епигенетски ознаки, се прикачени на вашата ДНК и вклучуваат или исклучуваат одредени аспекти на вашите гени, во зависност од настаните во вашата околина. Овие активирани гени и начинот на нивното изразување може да се пренесат на идните генерации, што значи дека вашите деца би можеле да наследат особина што вие, на пример, сте ја научиле преку одредено искуство.
За да го докажат ова, истражувачите д-р Кен Реслер и д-р Брајан Диас од Одделот за психијатрија на Медицинскиот факултет на Универзитетот Емори ги условувал машките глувци да се плашат од мирисот на цветовите на црешата, изложувајќи ги на електричен шок секој пат. Ова активирало одредени епигенетски маркери на генот во нивната ДНК, а со текот на времето „вклучените“ гени направиле дополнителни неврони во нивните носови и во центарот за обработка на мирис во нивниот мозок, значително зголемувајќи ја нивната чувствителност на мирис.
Активираната ДНК во сперматозоидите на овие глувци им го пренела сеќавањето на ова искуство на нивните потомци, а потоа и на нивните внуци. И иако овие потомци никогаш не биле изложени на тој мирис или шок, тие сепак реагирале со страв кога го помирисале цветот на црешата. Глувците кои никогаш физички не го сретнале родителот кој се плашел од цветот на цреша некако добиле генетски импулс за истиот страв.
Иако, теоретски, стравот од мирисот на цветот на црешата може да се пренесе директно од родителските глувци на нивните потомци, младенчињата природно го покажале истото однесување и стравови, генерација по генерација.
„Нашите резултати ни овозможуваат да цениме како искуствата на родителите, уште пред да зачнат потомство, значително влијаат и на структурата и на функцијата на нервниот систем на идните генерации“, вели Диас.
Ова покажува колку е можно одредена особина на родителот да се појави кај вас (а сега тоа може да го забележите и кај вашето дете).
Еволуциски, мајката природа секогаш има причина зошто се случува ова.
Научниците сугерираат дека овој биолошки трансфер на меморија од мозокот до геномот може да биде форма на биолошко планирање однапред. Со прилагодување на променливите еколошки и емоционални услови кои ги доживуваат родителите, гените кои се активираат и пренесуваат подобро го подготвуваат потомството за средината во која се родени. Наследувањето на модифицираниот ген од родителите го подготвува потомството и подоцнежните генерации за опстанок во нивната средина и репродукција.
Така, една симпатична особина што ја споделувате со родителот, а која можеби сте ја пренеле на сопственото дете, може да биде механизам за преживување наследен директно од вашите родители, баби и дедовци и многу други предци.