Ниедно дете во светот не умрело од глад зашто родителите не му пуштиле цртани додека јаде

Како гостин во подкастот Два и пол психијатри, на тема аутизам, професорот Ненад Глумбиќ од Факултетот за дефектологија во Белград се осврна на темата „скринизација“ и последиците од прекумерната изложеност на екраните на рана возраст, за правилен развој:

„Гледам бебиња под една година кои се изложени на екрани десет или повеќе часа дневно, што е нивниот целосен свесен дел од животот – ако не спијат, тие се изложени на екрани. Неодамна имав ситуација, дојдоа родители, велат: „Не ни знаевме дека е опасно, мислевме дека е добро“ – бебето да скролува!? Тоа е наводно одлична идеја.

И кога сфатиле дека има симптоми слични на аутизам, тогаш се исплашиле и дошле. А таткото за да ја илустрира ситуацијата вели: „Кажи му на чичкото како се викаш?“, детето не реагира. “Каде ти е главата?” – не реагира. Но, тој знае дека таа нема да реагира, тој само ми ја демонстрира ситуацијата. „Каде ти е увото? – ништо. „Каде е мама? – ништо. „Каде е ентер?” – клика со раката – еве ентер. И сега вели: „Замислете, детето не знае каде му е мајката, но знае каде е ентер!

Една од последиците е состојба слична на аутизмот. Покрај тоа, има и бројни други последици – нарушување на вниманието, нарушување на говорот – најмногу на говорот, обработка на информации, визуелно-просторна ориентација, моторни вештини, дебелина, нарушување на спиењето итн.

И тогаш се прашуваат – што да прават? Па, за почеток, престанете да користите екрани! Овде има малку логика – луѓето се прашуваат, а да не згрешиме нешто, детето ќе живее во дигитализиран свет. Зависи од тоа колку години има детето и колкава е изложеноста на екраните. Вашето петгодишно и едногодишно дете не се исти.

До двегодишна возраст, вели Американското здружение за педијатри, екраните воопшто не треба да се користат. Меѓутоа, имајќи предвид дека истражувањата покажуваат дека до тригодишна возраст, овие негативни ефекти се уште негативни ако екраните се стартуваат порано и ако времето на екранот е подолго и ако кумулативно повеќе време се поминува пред екранот. Така велат – до втора или трета година не користете екрани. А кога ќе почнете – од втора, трета, од петта година, тоа е еден час дневно.

Но, имајте на ум:

Никогаш за време на хранењето!

Ова е најчестата работа што ја прават луѓето. И тогаш се убедуваат – велат: „Ама ништо нема да јаде ако не гледа цртан филм или ако не игра игричка“. Во светот не е забележан случај на смрт на дете кое штрајкувало со глад затоа што не сте го пуштиле да гледа цртани. Тоа не се случува, не се случило, не е забележано, нема да му се случи ниту на вашето дете.
Никогаш не дозволувајте да седи пред екраните пред спиење.

Тие екрани ја нарушуваат динамиката на спиењето, особено ако имате деца со некои развојни нарушувања како аутизам, тие исто така може да имаат нарушувања на спиењето.
Никогаш како осамена дејност. Тоа мора да биде интерактивна активност. Дури подоцна може да биде осамена активност, кога детето е постаро.
И внимавајте на содржината на она што се гледа. Истражувањата покажуваат дека агресијата се учи, иако можеби не сме свесни за тоа. Детето изложено на агресивни содржини, без разлика што мислиме дека е премладо за разбирање, многу добро може да усвои некои од овие модели на однесување“.