Замислете дете кое држи пластичен телефон и зборува сериозно, исто како мајка му кога разговара со пријателката. Или двегодишно дете се обидува да ја избрише масата, имитирајќи го својот татко додека ја средува кујната. На прв поглед може да изгледа како симпатична игра. Сепак, овие однесувања се многу повеќе од само забава – тие се клучен дел од учењето и развојот.
Децата се родени истражувачи. Од нивните најрани денови, тие го набљудуваат светот околу себе, апсорбирајќи го секое движење, тон на гласот и гест на возрасните.
Отпрвин, ова се едноставни дејства: тие копираат насмевка, мавтаат со раката, прават гримаси. Подоцна, нивната способност за имитирање станува посложена и сè повеќе придонесува за учење на јазикот, социјалните вештини и развојот на независност. Имитацијата е природен начин на кој детето учи како да биде човек меѓу луѓето.
Прочитајте подолу за да дознаете зошто имитирањето е толку важно за развојот на детето и како, како родители, можеме да го поттикнеме овој процес на здрав и стимулирачки начин.
Имитацијата го поттикнува развојот на говорот
Еден од првите начини на кои детето учи да комуницира е да ги имитира звуците што ги слуша од родителите и другите блиски луѓе. Кога детето ги изговара своите први слогови како што се „ба-ба“ или „ма-ма“, тоа всушност го вежба говорот имитирајќи го она што го слуша секој ден.
Со повторување на зборови и фрази, детето учи значење, интонација и правилна употреба на јазикот. Преку имитација, тие развиваат вештини за слушање, артикулација и на крајот – успешна вербална комуникација.
Учење социјални вештини преку имитација
Со набљудување и имитирање на однесувањето на возрасните и врсниците, децата стекнуваат основно разбирање за правилата на социјалната интеракција. Тие учат кога да кажат „благодарам“, како да побараат играчка или како да му помогнат на пријателот кој е тажен.
Со имитирање на изрази на лицето и говор на телото, децата развиваат емоционална писменост и емпатија. Преку такви мали, секојдневни постапки тие градат односи со другите и развиваат чувство на припадност.
Развој на моторни вештини и независност
Кога детето гледа како возрасен ги мие рацете, облекува чевли или користи прибор за јадење, тоа ќе научи како и самото да ги извршува овие дејства. Имитацијата на движењата помага да се развијат фини и груби моторни вештини, координација и прецизност.
Благодарение на овој процес, детето постепено развива независност – почнува да јаде само, да се облекува, да ги средува играчките или да се вклучува во домашни активности.
Поттикнување на креативноста и имагинацијата
Детската игра на преправање (т.н. „pretend play“) се заснова на имитација. Кога детето глуми учител, лекар или продавач, тоа всушност ги „вежба“ улогите што ги гледа во својата околина.
Овој тип на игра поттикнува имагинација, креативно размислување, решавање проблеми и развој на социјални вештини. Исто така, му помага на детето да разбере како функционира светот на возрасните на начин што му е познат и разбирлив.
Норми и вредности за учење преку пример
Децата ги учат најважните животни лекции гледајќи ги возрасните. Ако детето види како родител го решава конфликтот мирно, со почит и трпение, голема е веројатноста дека ќе усвои сличен модел на однесување.
Децата набљудуваат како реагираме на стрес, како се однесуваме со другите, како покажуваме љубов и како поставуваме граници. Нашиот пример за нив е најсилниот „учебник“ од кој учат за вредностите, нормите и однесувањето.
Како можат родителите да поттикнат имитирање?
Бидете присутни – Поминете квалитетно време со вашето дете, разговарајте, играјте и покажете му го светот околу него.
Поставете добар пример – Бидете свесни за вашите реакции и однесување. Децата апсорбираат сè, дури и кога мислиме дека не нè забележуваат.
Пофалете го напорот – Кога детето успешно имитира некоја акција, пофалете го и поттикнете го да продолжи да истражува.
Вклучете го вашето дете во секојдневните активности – Дозволете му да ви помогне во кујната, средувањето на просторијата или наводнувањето на растенијата. Низ такви ситуации се учи најдобро.
Заклучок: Децата учат гледајќи нè
Имитацијата е природен, моќен и незаменлив дел од развојот на децата. Преку него децата стекнуваат говор, социјални вештини, развиваат моторни вештини, креативност и способност да ги разберат правилата и нормите на својот свет.
Затоа е важно да бидеме свесни што правиме и како се однесуваме, бидејќи преку нас децата ги учат најважните животни лекции. Нашите постапки, дури и повеќе од нашите зборови, ги обликуваат децата во луѓе кои еден ден ќе создадат свој свет – и можеби ќе станат пример за новите генерации.