Високиот притисок кај децата се дуплирал во последните 20 години: Зошто се случува ова и што можат да направат родителите
Замислете дете кое изгледа совршено здраво, но нешто се случува во неговото тело што може да го одреди неговото здравје за цел живот. Токму тоа се случува со сè поголем број деца денес.
Глобалните стапки на висок крвен притисок кај децата и адолесцентите речиси се дуплирале во последните две децении, покажува нова меѓународна студија. Тоа тивко зголемување значи дека повеќе деца влегуваат во зрелоста со ризик од срцеви заболувања во иднина – што е водечка причина за смрт во светот.
– Во 2000 година, околу 3,4% од момчињата и 3% од девојчињата имале хипертензија. До 2020 година, тие бројки се зголемија на 6,5% и 5,8%, соодветно – вели д-р Пејџ Сонг од Медицинскиот факултет на Универзитетот Жеџијанг во Кина. Студијата е објавена во списанието The Lancet, Child & Adolescent Health.
Зошто е ова важно?
Децата со висок крвен притисок се изложени на поголем ризик од развој на кардиоваскуларни заболувања подоцна во животот, предупредува д-р Мингју Жанг, професор по медицина на Харвард. Но, како што истакнуваат експертите, добрата вест е дека овој ризик може да се спречи и контролира.
– Со подобри скрининг-прегледи, порано препознавање и поголем фокус на превенција, особено преку здрава телесна тежина и исхрана, можеме да реагираме пред да се појават компликации – вели Сонг.
Зошто децата сè повеќе страдаат од хипертензија?
Причините се бројни и меѓусебно поврзани:
- Дебелина во детството
Еден од најголемите фактори на ризик, бидејќи влијае на инсулинот, воспалението и функцијата на крвните садови.
- Исхрана богата со сол и ултра-преработена храна
Солени закуски, брза храна, пијалаци со шеќер – Сето ова е храна што може незабележливо да го зголеми крвниот притисок.
- Недостаток на сон и хроничен стрес
Лошиот сон го нарушува хормоналниот баланс, а стресот го зголемува крвниот притисок дури и кај децата.
- Недостаток на физичка активност
Денешните деца седат повеќе, почесто користат екрани и имаат помалку спонтани движења од претходните генерации.
- Генетика и загадување
Студиите покажуваат дека „вечната хемикалија“ PFAS – индустриска супстанца која не се распаѓа – исто така може да го зголеми ризикот од хипертензија ако детето било изложено за време на бременоста.
Родителите често не забележуваат: „Маскирана“ хипертензија кај децата
Истражувачите анализирале податоци од 96 студии во 21 земја, вклучувајќи мерења на крвниот притисок во лекарската ординација и дома. Тие откриле дека најчестата форма на хипертензија кај децата е маскирана хипертензија – притисок кој изгледа нормален во лекарската ординација, но е покачен во секојдневни услови.
– Ако се потпираме само на мерења во ординацијата, многу деца со вистинска хипертензија може да останат непрепознаени- вели Жанг.
Ова значи дека едно мерење не е доволно и дека здравствените системи низ целиот свет треба да најдат подостапни начини за следење и рано откривање.
Што можат родителите да сторат? (без притисок и казнување)
Експертите нагласуваат дека пристапот треба да биде топол, поддржувачки и неосудувачки.
Фокусирајте се на поздрави навики, а не на забрани.
Седнете заедно на масата и уживајте во семејните оброци.
Не ја етикетирајте храната како „добра“ или „лоша“.
Избегнувајте го она „да ја видам чинијата празна“ и наградување со слатки – ова го нарушува природниот однос на децата со храната.
Поттикнувајте секојдневно, разиграно движење – без притисок, со многу забава.
– Храната треба да биде флексибилна, хранлива и дел од среќен однос кон исхраната – вели детската нутриционистка Џил Касл.