Велат јаболкото не паѓа далеку од дрвото. Иако повеќето од нас можат да ги одредат физичките карактеристики и карактерните црти што сме ги наследиле од родителите, постојат и некои болести за кои можеме да ги „обвиниме“ мама и тато, тврди американскиот генетичар д-р Шивани Назарет.
Порталот Превенција (Prevention) пренесува пет неочекувани здравствени состојби кои можеме да ги наследиме од нашите родители.
Висок холестерол
Најчесто ја обвинуваме исхраната за високиот холестерол, но во некои случаи тоа е чисто генетски, истакнува д-р Назарет.
„Околу 1 од 500 луѓе имаат генетска мутација што резултира со состојба наречена фамилијарна хиперхолестеролемија и се изложени на ризик од предвремен срцев и мозочен удар“, вели таа.
Генетската мутација ги спречува луѓето со фамилијарна хиперхолестеролемија нормално да го метаболизираат холестеролот, па тој се акумулира во нивната крв.
„Можете да јадете веганска храна и да трчате маратони, но сепак да имате повисоко ниво на холестерол поради оваа наследна карактеристика“, вели Назарет.
Рак на дојка
Кога размислуваме за семејната историја на рак на дојка, обично се фокусираме на женските претходници. Но, мутациите на BRCA1 или BRCA2, за кои е познато дека го зголемуваат ризикот од рак на дојка и јајници, може да се наследат од кој било родител.
„Мажите кои имаат мутација BRCA1 или BRCA2 можеби никогаш нема да развијат рак на дојка бидејќи е редок кај мажите. Сепак, тие можат да ја пренесат мутацијата на нивните ќерки, кои потоа имаат значително поголем ризик за развој на одредени видови на рак во однос на општата популација. Мажите кои ги наследуваат овие мутации исто така се изложени на поголем ризик од рак на простата и панкреас“, објаснува генетичарката.
Ќелавост
Верувале или не, еден посебен ген кој игра улога во ќелавоста се наоѓа на Х-хромозомот, кој мажите го наследуваат од нивните мајки. Сепак, пред да почнете да ја обвинувате мајка ви за вашата ќелавост, гените не се единственото нешто што е вклучено во губењето на косата, а и надворешните фактори веројатно исто така играат улога.
Дијабетес кај младите
Дијабетесот, како и високиот холестерол, обично е одреден со сложена комбинација на генетски и надворешни фактори, но истражувањата покажуваат дека дури пет проценти од младите покажуваат знаци на болеста иако не се дебели и редовно вежбаат. И овде проблемот е генетска мутација, односно форма на дијабетес кој научниците го нарекле MODY. Без генетско тестирање, на младите луѓе често им се дијагностицира дијабетес тип 2, што може да доведе до помалку делотворно лекување.
Нетолеранција на лактоза
Генетско нарушување наречено конгенитален недостаток на лактаза или конгенитална алактазија предизвикува бебињата да бидат нетолерантни на лактоза, но тоа е ретко. Сепак, нетолеранцијата на лактоза е доста честа кај возрасните. Според податоците, околу 65 проценти од нас имаат намалена способност за варење на лактозата, шеќерот што се наоѓа во млекото.
„Кај општата популација, генот одговорен за создавање лактаза, која е потребна за разградување на шеќерот во млекото, станува помалку активен со возраста“, објаснува Назарет. Но, некои возрасни продолжуваат да произведуваат лактаза поради генетска варијација која во суштина ги одржува толерантни на лактоза.