Како загадувањето на воздухот влијае на здравјето на децата? Еден од 4 смртни случаи на деца под 5 години е поврзан со ризиците по животната средина

Се чини дека аерозагадувањето е еднa од заканувачките неволји на минатиот век, кое има значително влијание не само врз одделни поспорни климатски промени, туку и врз јавното и индивидуалното здравје.

Оваа криза на јавното здравје добива повеќе внимание, но еден критичен аспект често се занемарува: како загадувањето на воздухот влијае на децата на единствени, штетни начини. Последните податоци објавени од Светската здравствена организација (СЗО) покажуваат дека загадувањето на воздухот има огромно и страшно влијание врз здравјето на децата. На глобално ниво, 93% од сите деца живеат во средини со нивоа на загаденост на воздухот над укажувањата на СЗО. Повеќе од еден од четири смртни случаи на деца под 5-годишна возраст е директно или индиректно поврзана со ризиците по животната средина.

Суспендираните аеросоли познати како честички (PM 10, PM 2.5) се доминантна токсична компонента на загадувањето на амбиентниот воздух што се емитува од различни извори, вклучувајќи ги сообраќајот на возила, електраните на јаглен, согорувањето отпад и други индустриски активности.

Надворешни извори на загадување на воздухот:
Децата може да се сретнат со загадување на воздухот во различни услови – за време на одмор, активности после училиште, спорт или пешачење (или возење велосипед) до и од училиште. За време на настани со екстремен квалитет на воздухот, како што се чад од оган или силен смог, нивната изложеност ќе биде поголема. Двата главни типа на загадувачи на воздухот се ситни честички и испарливи органски соединенија.
Честичките се состојат од микроскопски цврсти честички или течни капки кои се доволно мали за да се вдишат. Изложеноста на овие честички во воздухот може да предизвика здравствени проблеми, особено кога ќе влезат во белите дробови и во крвотокот.
Емисиите на испарливи органски соединенија, од друга страна, се гасови на база на јаглерод кои можат да предизвикаат: иритација на очите, носот и грлото, замор, тешкотии при дишењето и хронични здравствени состојби кои вклучуваат астма, црн дроб и оштетување на централниот нервен систем.
Многу загадувачи на надворешниот воздух содржат комбинација на честички, испарливи органски соединенија и други штетни гасови. Еве некои од најчестите форми:

Чадот од шумските пожари содржи мешавина од фини честички и испарливи органски соединенија (VOC), иако главните здравствени проблеми поради краткотрајна изложеност доаѓаат од првите. Честичките присутни во чадот од пожар може да стигнат до белите дробови и срцето по вдишувањето и да предизвикаат здравствени проблеми вклучувајќи: кашлање, отежнато дишење, вишок слуз и други состојби на белите дробови и дишењето.
Температурните инверзии можат да бидат природен извор за загриженост за квалитетот на воздухот. Нормално, топлиот и студениот воздух се мешаат вертикално и спречуваат концентрациите на загадувачи во воздухот во близина на површината на земјата да станат превисоки. Меѓутоа, во текот на температурна инверзија, студениот воздух во близина на површината се заглавува под слој на потопол воздух и загадувачите можат да се натрупаат до нездрави нивоа.
Смогот, обично предизвикан од индустриско и сообраќајно загадување, може да содржи концентрации на VOC (испарливи органски соединенија ) кои можат негативно да влијаат на развојот на детето. Кога учениците се изложени на високи нивоа на загаденост на воздухот, тоа може да предизвика тие да имаат побавно зголемување на когнитивната функција отколку учениците во регионите со помало загадување на воздухот.
Озонот во воздухот што го дишеме се формира со хемиски реакции помеѓу VOC и азотни оксиди, кои обично се случуваат кога индустриските и сообраќајните емисии реагираат во присуство на сончева светлина. Овие реакции се особено загрижувачки во текот на летото кога температурите и дневната светлина се највисоки. Изложеноста на озон може да предизвика респираторни симптоми и намалена функција на белите дробови.
Поленот може да биде значаен извор на симптоми на алергија, особено за децата кои често играат на отворено. Различни видови растенија произведуваат полен во различни делови од годината, а сезонските алергии не се секогаш ограничени на пролет и лето.

Загадување на воздухот во затворените простории
Кога загадувањето на надворешниот воздух е високо, тоа може да влијае на квалитетот на воздухот во домовите, училиштата и другите објекти. На пример, откриено е дека учениците кои посетуваат училишта во области со голем сообраќај имаат повеќе респираторни здравствени проблеми, како што се кашлање, отежнато дишење и општи симптоми на алергија отколку децата кои посетуваат училишта во области со помало сообраќајно загадување.

Бројни истражувања докажаа дека загадувањето на воздухот влијае на децата уште пред да се родат. Изложеноста на бремените жени на фини и ултрафини PM директно и индиректно доведува до бројни негативни исходи при раѓање и ефекти врз респираторниот систем на децата, имунолошкиот статус, развојот на мозокот и кардиометаболното здравје.

Истражувањата покажуваат дека компонентите на загадувањето на воздухот и близината до сообраќајот ја намалуваат родилната тежина и го зголемуваат ризикот од мала тежина при раѓање. Цврстите заклучоци за вродени аномалии и загадувањето на воздухот се отежнати од малиот број достапни студии и недоследни наоди, но забележан е зголемен ризик од вродени срцеви аномалии.

Загадувањето на амбиенталниот воздух е одговорно за значително оптоварување со респираторни нарушувања кај децата, вклучувајќи не само егзацербации на астма и цистична фиброза, туку и развој на астма и алергиски болести, како и нарушен функционален развој на белите дробови.

• Краткорочното изложување на озон, азот диоксид и загадување со честички е поврзано со намалена функција на белите дробови кај децата.
• Долготрајната изложеност во раното детство на загадувачи на животната средина, особено на азот диоксид и фини честички, е поврзана со дополнителни нивоа на функцијата на белите дробови кај децата

Голем број студии ја поддржуваат растечката загриженост за ефектите од загадувањето на воздухот, главно загадувањето со издувните гасови, врз развојот на централниот нервен систем. Епидемиолошките студии сугерираат дека постојат докази за пренатална или постнатална изложување на загадувањето за намалување на неврокогнитивната функција и за зголемување на ризикот од нарушувања од спектарот на аутизам. Исто така, постојат неколку студии кои ја откриваат поврзаноста на нарушувањата на спектарот на аутизмот со NO2.

Загадувањето на амбиенталниот воздух и некои од неговите состојки се идентификувани како карциногени за човекот и специфично поврзани со зголемен ризик од детска леукемија. Во 2013 година, Меѓународната агенција за истражување на ракот конкретно го класифицираше надворешното загадување на воздухот и PM, важна компонента на загадувањето на воздухот на отворено, како познати канцерогени за човекот, покрај издувните гасови од дизел и бензински мотори и некои нитроарени, кои се означени во 2014 година.

Односот помеѓу дебелината кај децата и животната средина е мултифакторна и сложена. Ефектите од загадувањето на воздухот може да бидат директни, преку токсиколошките својства на честичките на загадувачите, или индиректни, преку, на пример, избегнување физичка активност во области со голема густина на сообраќај од безбедносни причини.

Превентивни мерки
Еден од најефикасните начини да го заштитите вашето дете од изложеност на загаден воздух е да ги следите нивоата на индексот за квалитет на воздухот во вашата област преку голем број веб-локации и да ги следите упатствата за физичка активност на отворено во однос на нивото на чувствителност на вашето дете. Вежбањето може да предизвика внесот на воздух да се зголеми за 10 до 20 пати од нивото додека е во мирување, зголемувајќи го количеството на загадувачи од воздухот што влегуваат во телото.

Во деновите кога квалитетот на надворешниот воздух е особено слаб, како што се деновите на сообраќаен шпиц или зголемено количество на смог, размислете за преземање на следните мерки на претпазливост:

консултација со лекарот на вашето дете за да се создаде терапевтски план за секојдневно лекување на астма.
намалување на изворите на загадување на воздухот во затворените простории, како што се палење дрва или свеќи, пушење цигари, прскање аеросоли и пржење или печење месо.
користење на прочистувач на воздух за отстранување на загадувачите на воздухот од вашиот дом.
возрасните може да размислат да носат заштитни маски откако ќе се користат други методи за контрола на квалитетот на воздухот, но тие не се препорачуваат за деца бидејќи може да не се вклопуваат правилно и да влијаат на способноста на детето да дише. Ако квалитетот на воздухот е доволно лош за да бара носење маска, децата треба да останат во затворени простории.

Се повеќе се проучува влијанието на зелените површини врз изложеноста на загадениот воздух и ублажувањето на здравствените ефекти во заедниците. Зелените површини, вклучувајќи дрвја, паркови, зелени покриви и големи природни простори, обезбедуваат значителни здравствени придобивки за жителите и го подобруваат квалитетот на воздухот.

Исхрана

Студиите ги истакнуваат заштитните ефекти од консумирањето риба од мајката, која е богат извор на омега-3 полунезаситени масни киселини (PUFA). Фолната киселина (витамин Б) рутински се препорачува врз основа на докази дека суплементацијата може да спречи дефекти на невралната туба. Неколку студии го истражувале потенцијалот на фолната киселина да ги ублажи здравствените ефекти предизвикани од ПМ кај потомството, но потребни се дополнителни истражувања за да се потврди заштитниот капацитет на суплементацијата на фолна киселина против здравствените ефекти предизвикани од ПМ по изложеноста во текот на развојот.
Кога станува збор за бебињата, најдобра заштита е доењето. Истражувањата покажаа дека мајчиното млеко ги отстранува штетните ефекти на ПМ (2,5) честичките и јаглерод диоксидот кај бебињата во првите 4 месеци. Мајчиното млеко делува како заштитна бариера против овие големи загадувачи.
Изложеноста на загадување и последиците врз здравјето може најефективно да се подобрат со акција на ниво на развој, регулација и имплементација на државна, национална и меѓународна политика.