Моето дете не сака да скија!
Сте го носеле на планина?
Па, не баш многу.
Дали вие скијате?
Не многу.
Имате ли воопшто скии?
Немаме. Но, што ќе ни се ако не сака да скија!
Ако овој дијалог ви изгледа нелогичен, заменете го зборот скијање со читање, планина со библиотека/книжарница и скии со книга. Како ви звучи сега?
Реченицата – Моето дете не сака да чита – родителите често ја изговараат со искрено жалење затоа што на децата книгите им се туѓа и несакана алатка за забава, очекувајќи дека љубовта кон читањето е нешто со кое детето се раѓа или се развива патем сама по себе или ја стекнува благодарение на училиштето и луѓето кои се платени да му ја всадат таа љубов.
Во некои случаи тоа навистина се случува. Се разбира, еден млад човек може од некаде самостојно да се заинтересира за книги, но да не се лажеме – во денешното време на пасија со екраните, тој процент мора да е минимален.
Затоа, одговорноста за односот на детето кон читањето е пред се на родителите, а еве конкретни рецепти за љубителите на книгите, од прва рака.
Бебињата сакаат книги
Не чекајте детето да почне да зборува пред да почнете да му читате. Прелистувањето на книгите може да започне веднаш штом бебето ќе почне да седи: покажувајте му ги сликите и разговарајте за нив. Може да изгледа вака: – Еве овде една мала птичка, види, пиленце е. Пилето вика – пиу, пиу, пиу! Еве цвет во тревата. И малечката пчела лета вака: лет – лет – лет!
Почекајте со читањето на текстот
На родителите им се кажува дека детето треба да чита уште од мали нозе. Но, тоа не е вистина. Во првите неколку години на децата, буквално, не треба воопшто да им се чита. Треба да си играте со книгата, да прелистувате страници, да им покажувате, да им зборувате. Долг е патот до тоа да се прочита текстот отпечатен во книгата. Но, дотогаш вниманието на детето е истренирано и тоа е доволно трпеливо, доволно заинтересирано за книгите.
Изберете книги соодветни на возраста
Логично е првите книшки да имаат минимална количина на текст, но практиката покажува дека родителите и семејствата во својот ентузијазам често купуваат книги за децата кои се несоодветни за нивната возраст. Затоа, на почетокот – помалку текст, повеќе илустрации и повеќе интеракција со детето.
Читањето нека биде ритуал
Убаво е да се чита секоја вечер пред спиење, а читањето во тој случај станува незаменлив дел од вечерната рутина на детето (бања – вечера – четкање заби – книга – бакнеж – добра ноќ). Но, ако ви е премногу да најдете сила за уште една вечерна активност по цел работен ден, врзете го времето за читање со која било друга рутина или период од денот, додека тоа не стане навика. Можете исто така да создадете посебно место за читање, кое има посебен шарм за детето (на пр. шатор со книги, фотелја за приказни), или пак кое и да е место во куќата од кое ќе направите катче за читање.
Купувањето на книгата нека биде доживување
Однесете го вашето дете да избере книга во книжарница, научете го да ја мириса и да ужива во неа. Подобро е да купите една внимателно избрана книга и да одите во книжарница неколку пати, отколку десет одеднаш. На тој начин детето повеќе ќе ја цени книгата.
Посетете ја библиотеката
Навиката за одење во библиотека се формира уште од детството. Иако не е општо познато, библиотекарите се тивките херои на културниот живот на нашето општество, а библиотеките се место за разни настани каде децата можат да се сретнат со авторите на нивните омилени книги. Библиотекари, писатели за деца, илустратори, воспитувачи, наставници, професори по литература… – тоа е цела армија културни работници благодарение на кои животот на детето може да биде побогат. Но, без учество на родителите, тешко е.
Не го присилувајте вашето дете да чита
Каква љубов се родила со сила? Правилото е – без притисок, без уцени и награди (Да речеме: – Прво прочитај ја книгата, па потоа може да го вклучиш таблетот). Почитувајте го темпераментот, фокусот и потребата за движење на детето. Едно дете ќе може мирно да слуша приказна половина час, а друго пет минути и тоа е ок. Приказните може да се слушаат и додека стоите наопаку.
Читајте им на децата додека сакаат да го правите тоа
Дури и ако тоа значи до полнолетство. Кога детето ќе тргне на училиште и ќе научи да чита, не треба да престанете, туку да му читате уште повеќе. Потоа доаѓа редот на пообемни книги, кои ги заведуваат читателите со интересноста на приказната. И тогаш има вистинско уживање и за детето и за родителот. (Тогаш ќе ви се случи тајно да ја прочитате книгата што сте ја започнале однапред, за да видите што ќе се случи следно.) Поврзете ги книгите со друга содржина – стрипови, цртани, филмови, но читањето секогаш нека му претходи на гледањето.
Бидете во тек
Доколку не знаете од каде да почнете, а ви треба совет за избор на книги за вашето дете, можете лесно да се информирате преку социјалните мрежи и да ги следите профилите на луѓето кои се посветиле на тоа. Станува збор за веќе споменатите библиотекари и детски автори, но и родители кои ја следат книжевната продукција и ги пренесуваат своите искуства. Не заборавајте да вклучите класични и современи писатели, странски и домашни, во вашиот избор за читање за децата. Прочитајте ги и етаблираните и неафирмираните автори. Бидете љубопитни, истражувајте, забавувајте се. Едноставно, прочитајте.
Да се вратиме на почетокот на приказната: како што детето нема да научи да скија на асфалт, нема да сака да чита додека седи пред екранот. Затоа, родители, повелете во книжарниците и библиотеките, а потоа сместете се удобно дома и читајте им на децата.