12 факти за ракот на дојката можат многу да помогнат ако знаете за нив пред дијагнозата

Октомври е месец за подигање на свеста за ракот на дојката, месец на борба против овој рак, а многу жени, особено оние со најголем ризик, често се убедени дека знаат се’ за овој тумор. Секако, постои цел „таен свет“ посветен на овој рак, а ако само малку се ѕирне во него, може да спаси многу животи. На пример, кога по смртта на мајката и ќерката ќе добие дијагноза за рак на дојка, тогаш се отвора „тајниот свет“ на овој рак и од кој произлегуваат факти за кои многу жени никогаш не ни слушнале. Потоа се соочуваат со она што се нарекува реалност и со она што припаѓа на сферата на митовите.
Како изгледа реалноста кога жената се лекува од рак и влегува во тајниот свет посветен на ракот на дојката?
По дијагнозата на рак на дојка, многу жени признаваат дека постојат факти кои би сакале да ги знаеле многу порано, а не кога болеста веќе се развила или напреднала. Некои од тие информации се:

Постојат многу различни видови на рак на дојка
Професорот д-р Ричард Симкок од Macmillan Cancer Support вели дека постојат четири категории кои се користат за да се опише ракот на дојката и да се одреди потребниот третман. Прво, лекарите зборуваат за тоа каде се развил ракот – обично доаѓа од млечните канали (дуктални) или од жлездите (лобуларни). Потоа се одредува бројот и големината на туморот. Оценките даваат идеја за тоа колку брзо растат клетките на ракот, па затоа стадиумот III е најагресивен и најверојатно ќе се шири. Конечно, лекарите гледаат на што се чувствителни клетките на ракот. „Негатив“ означува дека тие не се чувствителни на одредени хормони – што значи дека некои постоечки лекови нема да делуваат на туморот.

Жените често се споредуваат со своите пријателки или сосетки, кои исто така имале рак на дојка, но треба да се истакне дека можеби немале ист тип за да не дојдат до заклучок „мојата пријателка имаше хемотерапија и имаше рецидив“, објаснува д-р Антигона Џонстон-Бурт, клинички соработник во Macmillan Cancer Support.

Исто така, тројниот негативен е силно поврзан со носењето на генот за рак. Ако мајката имала тројно негативен рак на дојка, ќерката треба да го знае тоа бидејќи тоа е доволна причина да побара генетско тестирање.

Третманот не е ист за сите
Третманите се одредуваат во зависност од видот на ракот, така што третманот на некои жени се состои од хемотерапија, операција и потоа радиотерапија, додека други имаат различен редослед на третманите или некои од нив воопшто не се потребни. Очигледно е дека колку помалку процедури за третман треба да помине жената – толку подобро. Исто така, никој не треба да биде загрижен затоа што ги немал сите третмани, па затоа најдобро е да разговарате со вашиот лекар за потребните терапии.

„Хемотерапија“ може да значи многу различни работи
Зборот хемотерапија подразбира мноштво лекови кои се даваат на различни начини. Хемотерапијата може да биде и само орално земање „тешки“ таблети или лежење во болница поради интравенозно добивање на лекови. И поради различните видови на рак, се користат различни лекови.

Ако имате еден од гените, ризикот е огромен
За општата женска популација, некои студии покажуваат 11 проценти шанса да заболат од рак на дојка пред 80-тата година од животот. За оние со гените за рак BRCA 1 или BRCA 2, ризикот е до 79, односно, 77 проценти.

За жена која има BRCA мутација е исто како кога возач вози пијан. Тие нема нужно да доживеат несреќа, но затоа се помалку безбедни од другите луѓе. Има работи што може да се направат за да се обидат да го ублажат ризикот, како што се здравата исхрана и вежбањето, но шансите се сепак против нив, вели д-р Ричард Симкок.

Лекарите често го објаснуваат постоењето на генот BRCA 2 како присуство на „акумулирани генетски грешки“ и тоа не се таканаречени гени за рак, туку суптилни разлики кои се развиле во телото и се натрупале до фазата во која се наоѓа пациентката е се поголем ризик од добивање на болеста.

Кога некој има рак може да изгледа навистина здрав
Жената може да трча, да оди, да вози велосипед секој ден, да игра тенис, да јаде добро и да изгледа здраво за време на дијагнозата. Единствениот симптом што може да се забележи е болката, која често се сведува на напрегање на мускулите. И дури некое време откако ќе почне лекувањето, пациентот почнува да изгледа полошо.

Лимфните јазли зборуваат многу
Пазувите се место каде што може да се најдат до 40 лимфни јазли. Кога има грутка во дојката, лекарите ја прегледуваат жената, бидејќи од таа грутка сè почнува и можеби не е единствената. Ако има повеќе од една, лекарите ќе мора да ги отстранат сите. Пред прегледот, пациентката мора да му каже на докторот дали примила некоја вакцина, за Ковид 19 или можеби грип, бидејќи некои од нив може да предизвикаат отекување на лимфните јазли.

Хемотерапијата може да ја наруши менопаузата
Менопаузата е фаза од животот што може да биде толку проблематична за некои жени, а нејзиното предвремено доаѓање е само уште една работа со која жената мора да се бори кога е подложена на третман. Понекогаш лекарите активно се обидуваат да ја воведат жената во менопауза – 80 проценти од ракот на дојката е чувствителен на естроген, а со потиснување или „исклучување“ на функцијата на јајниците, тие се обидуваат да го спречат растот и ширењето на туморите.

Експертите велат дека некои пациенти страдаат од навистина сериозни проблеми како што се болки во зглобовите и ноќно потење. Исто така, на некои жени е тешко да им се објасни дека не можат да имаат терапија на замена на хормони за време на менопаузата, бидејќи тоа може да предизвика враќање на ракот.

За сè има лек
Охрабрувачки е да се открие дека речиси сè што се случува додека некој се лекува, некому веќе му се случило, а лекарите и медицинските сестри секогаш имаат одговор. На пример, на некои пациенти им е страшно кога ќе примаат лек против несакани ефекти пред да се појават. Понекогаш, земањето еден третман значи дека можеби ќе треба да земете друг за да се борите со несаканите ефекти. На пример, можно е за време на хемотерапијата, бројот на белите крвни зрнца да се намалува, па затоа се даваат инјекции за да се спречи овој процес. Тие инјекции, на пример, можат да предизвикаат силна болка во коските, па затоа се даваат лекови против болки. А за да ги пиете овие лекови, потребно е да земете друг лек за заштита на слузницата на желудникот.

Третманот за рак подразбира многу разговори за цревата
Пациентите со искуство во лекувањето на ракот истакнуваат дека е изненадувачки колку луѓе – лекари, медицински сестри, други пациенти – сакаат да знаат колку често одат во тоалет и како сето тоа изгледало за време на лекувањето. Првата недела од третманот може да биде критична бидејќи пациентите често не вршат нужда со денови, што дури може да предизвика сериозна болка, која може да се ублажи со разни лаксативи. Зашто, без разлика каква терапија прими некој, сè може да влијае на дигестивниот систем. На пример, имунотерапијата може да го стави пациентот на ризик од развој на колитис.

Дел од косата може да се спаси
Еден од најлошите несакани ефекти на многу лекови за хемотерапија што се користат за лекување на рак на дојка е губењето на косата. Пред пациентите да започнат со третман, онкологот обично ги предупредува дека дури и без никаква интервенција ќе им падне косата во рок од околу три недели и дека косата нема да порасне додека не заврши третманот. Со цел делумно да се зачува косата, достапна е „ладна капа“ – капа што го лади скалпот за време на хемотерапијата и ги штити фоликулите од примање премногу лекови. Пациентите го опишуваат овој процес како страшен бидејќи поминуваат часови со најлошата главоболка и „смрзнување на мозокот“.

Но, иако косата може да почне да се проретчува дури и пред да заврши третманот, многумина успеваат да го задржат најголемиот дел од косата за време на првиот курс на лекови. Сепак, косата почнува да опаѓа на следната рунда на лекови. Некои пациенти ја преземаат контролата и ја потстрижуваат косата или се бричат, а некои носат шалови и капи. Исто така, за време на терапијата треба да се земе предвид и опаѓањето на влакната на другите делови од телото, дури и на оние од носот.

Заморот не е исто што и уморот
Пред да започнат со лекување на ракот, многу луѓе мислат дека заморот и уморот се синоними. Кога лекарите ги предупредуваат пациентите за замор, често се претпоставува дека ќе следи ден како по луда, непроспиена ноќ или како многу заморен ден – но многумина се уверија себеси дека тоа нема никаква врска со тие очекувања. Имено, често има денови кога пациентите се чувствуваат како да можат само да се влечат, денови кога чувствуваат дека им треба огромна енергија само за да станат од кревет. Заморот е несакан ефект на многубројните терапии, кои најчесто најмногу ги погодува активните луѓе.

Мастектомијата не значи дека сте апсолутно безбедни
Мастектомијата навистина го отстранува најголемиот дел од ткивото на дојката, но нешто може да остане, што значи дека постои шанса ракот да се врати. Радиотерапијата дополнително го намалува ризикот, а постојат апчиња и други терапии кои се креирани да се борат со заостанатите клетки на ракот и да го спречат нивното развивање во иднина. И покрај сето тоа, стравот од повторно појавување сепак останува.