Рак на дебелото црево кај младите: Зошто се зголемува бројот на заболени?

Ракот на дебело црево со ран почеток се однесува на рак на дебелото црево или ректален карцином кој се јавува кај луѓе на возраст под 50 години.

Во САД, инциденцата на ран почеток на рак на дебелото црево е речиси двојно зголемена од раните 1990-ти, тренд што е забележан и во многу други земји.

Во 1994 година, стапката на инциденца во САД беше 4,8 случаи на 100.000 луѓе, но до 2021 година таа се зголеми на 10,1 на 100.000 луѓе.

Кога станува збор за рак на дебелото црево кај младите, истражувачите сугерираат дека порастот може да се должи на комбинација на фактори како што се промени во исхраната, повисоки стапки на дебелина и намалена физичка активност.

Ракот на дебелото црево сега е водечка причина за смрт од рак кај возрасните на возраст од 20 до 49 години, а стапките продолжуваат да растат.

Ракот на дебелото црево кај младите е во пораст

Случаите со ран почеток имаат тенденција да бидат поагресивни и понапредни во споредба со оние кај постарите возрасни лица.

Во моментов, ракот на дебелото црево со ран почеток претставува околу 10% од сите нови случаи на рак на дебелото црево во САД, но се предвидува дека ова ќе се зголеми на 25% во следната деценија.

Податоците од Националниот институт за рак ги покажуваат следните промени во стапките на рак на дебелото црево од 1994 година:

возраст од 15 до 39 години – зголемен од 2,4 на 5,8 на 100.000 (142% зголемување)
возраст од 40 до 64 години – зголемен од 49,1 на 50,9 на 100.000 (зголемување од 4%)
возраст од 65 до 74 години – се намали од 228,6 на 109 на 100.000 (намалување од 110%).

Иако порастот на случаите кај младите возрасни не е целосно сфатен, повеќето случаи не се поврзани со семејна историја на рак.

Рак на дебелото црево кај младите – што го предизвикува?

Ракот на дебелото црево може да биде спорадичен, се јавува кај луѓе без наследни генски мутации, што претставува околу 70% од случаите.

Наследни генетски фактори придонесуваат за околу 25% од случаите, додека останатите 5% се поврзани со наследни синдроми како Линч синдром или фамилијарна аденоматозна полипоза.

Повеќето рани случаи на рак на дебелото црево и ректумот се спорадични и веројатно се под влијание на промените во животниот стил во последните 30 години.

Дебелината е добро воспоставен фактор на ризик.

На пример, една студија од 2018 година покажала дека дебелите жени имаат 20% поголем ризик од ран почеток на колоректален карцином во споредба со недебелите жени.

Слично на тоа, една студија од 2017 година го поврза вишокот телесни масти на млада возраст со зголемен ризик, при што фактори како што се воспалителните молекули и високите нивоа на инсулин веројатно играат улога.

Дијабетесот е исто така познат фактор на ризик.

Студијата од 2020 година покажа дека луѓето со дијабетес имаат споредлив ризик од рак на дебелото црево до 45-годишна возраст како и луѓето без дијабетес на возраст од 50 години.

Истражувачите продолжуваат да ги проучуваат факторите на ризик за ран почеток на колоректален карцином.

Клучните фактори на ризик со силни докази вклучуваат прекумерна тежина, високи телесни масти на млада возраст и дијабетес.

Други веројатни фактори на ризик вклучуваат пушење, употреба на алкохол и мала физичка активност.

Дополнително, метаболичкиот синдром, дислипидемијата, високиот крвен притисок и одредени фактори на исхрана како што се високиот шеќер и внесот на црвено или преработено месо може да придонесат за зголемен ризик.

Спротивно на тоа, исхраната богата со влакна, млечни производи, овошје, зеленчук, риба, бета каротин, витамини Ц и Е, витамин Д и фолати може да биде поврзана со помал ризик од рак на дебелото црево.

Симптоми и превенција

Вообичаените симптоми на рак на дебелото црево може да бидат слични на оние на други гастроинтестинални состојби.

Раните знаци вклучуваат абдоминална болка, ректално крварење, дијареа и анемија со дефицит на железо.

Како што болеста напредува, симптомите може да се влошат и да вклучуваат запек, тенка столица, чувство на нецелосно празнење на дебелото црево, црна столица, надуеност и друго.

Иако не можат да се спречат сите случаи, ризикот може да се намали со зголемување на физичката активност, одржување здрава тежина, исхрана со малку животински масти и богата со цели зрна, овошје и зеленчук, ограничување на алкохолот и избегнување на тутун.

За да се спречи рак на дебелото црево кај младите луѓе, се препорачуваат редовни прегледи за рак на дебелото црево.